29 Nisan 2013 Pazartesi

KAYSERİ TAKVİMİ

12 HAYVANLI TÜRK TAKVİMİ

*Her şehrin, her ilçenin kendine göre takvimi vardır. Mevsim, ay, gün adları az çok farkla her yerde değişir. Her yerin kendine göre sayılı günleri, eğlence günleri vardır

uzun yılların ürünü olan yerel takvimler bize yalnız bulunduğumuz yerin ayını gününü göstermekle kalmıyor, aynı zamanda, içerisinde edebiyat, folklor ve bilhassa kültür bakımından bir çok değer sunuyor. 

Kayseri Takvimi de nemli yerel takvimlerden birisi...

KAYSERİ'DE SAAT 12 İKEN İLÇELERİMİZDE SAAT
Kocasinan           12.00
Melikgazi             12.00
Akkışla                 11.57
Bünyan                 11.58
Develi                    12.00
Felahiye               12.00
İncesu                   12.01
Hacılar                 12.00
Özvatan                12.59
Pınarbaşı             11.56
Sarıoğlan             11.58
Sarız                       11.56
Tomarza              11.59
Yahyalı                 12.00
Yeşilhisar            12.02


MEVSİMLER













*Kayseri takviminde mevsimler bugün kullanıldığı gibi geçer:
Bahar, yaz, güz, kış

AYLAR
01. Mart
02. April (Nisan)
03. Masyıs
04. Haziran
05 Temmuz-Yay (Yaz) ayı
06.Ağustos
07.İlkgüz (Eylül)
08.Ortagüz (Ekim)
09.Songüz (Kasım)
10.Karakış (Aralık)
11.Zemheri (Ocak)
12.Gücük (Şubat)

GÜNLER
*Kayseri Takvimi'nde gün isimlerinde değişiklik yoktur. Ancak; Cuma, Pazartesi, Çarşamba, Perşembe uğurlu, makbul ( bilinen, sevaplı), Salı ve Cumartesi iyi sayılmayan günlerdir. 

Cuma haftanın en şerefli günüdür. Kayseri'de genellilke zifaf  Cuma gecesi olur. Birbirini takip eden düğün arabaları görününce yarının cuma olduğu hatırlanır. Cuma günü dikiş dikilmez ve evde temizlik yapılmaz. (Fakat son yıllarda yukarıda sayılan gelenekler artık değişmeye başlamıştır. Haftanın her günü düğün ve temizlik yapılabilmektedir.)

Daha çok çamaşır Pazartesi günü yıkanır. Dulların ve matemli iken evlenenlerin zifaf geceleri de pazartesi günü olur.

Çarşamba da temizlik günüdür. Çamaşır yıkandığı gibi, tırnak kesmek ve traş olmak da tercihan bu gün yapılır. İnanışa göre bir insan kırk Çarşamba tıraş olursa zenginlermiş. Keza Çarşamba ve Cumartesi günleri yola çıkmakta uğurlu sayılır. "Ölüsünün üstüne örtülür" diye Çarşamba günü kesinlikle yorgan kaplanmaz. Her ayın son Çarşambası da uğursuz sayılır. 

Perşembe de temizlik, derlenmek toplanmak günüdür. 

Salı haftanın en uğursuz günüdür. Bugün yola çıkılmaz ve işe başlanmaz. Onun için "Salı Sallanır" derler.

Cumartesi günü temizlik işiyle uğraşılmaz. Tırnak kesmek, tıraş olmak kesin olarak yasakyır. Hatta kırk Cumartesi tıraş olanın "kafası bıçaktan gider" derler. Keza bugün ölenler de iyi karşılanmaz. Hatta, ulu bir ölü olursa "Sadaka vermek gerekir" denir. 

KAYSERİ'DE SAYILI GÜNLER

*Kayseri Takvimi'nde hava değişikliğine bağlı sayılı günler vardır. Bunlar Mart dokuzu (Birinci dokuz), Dokuzun dokuzu (İkinci dokuz), Mart Otuzu (Üçüncü dokuz) ve April beşi (Dördüncü Dokuz)dir.

Dört sayılı günle kıştan bahara geçilir. Bugünler bazı seneler kış ve bazı seneler bahar özelliğini gösterirler. Bunlar kış ve bahar arasında ortak bölüm teşkil eden günlerdir. Bu dört sayılı gün zarfında kışla bahar çarpışır. Halkın dediği gibi, sanki Bahar kışa; "Sen çık ben gireceğim" kış da "ben çıkmam" der. Böylece bu şekilde kavga ederler. 

Mart Dokuzu:

*Rumi Martın dokuzunda veya dokuzu etrafındaki günlerde olan fırtınaya denir. Gece ve gündüzün bir olduğu bu sayılı gün ısının değişimi bakımından önemlidir. Bazen iki üç gün devam eder ve çok soğuk yapar. Isı sıfırın altında 20 - 25 C' ye düşer. Şiddetli donlar ve fırtınaları olur.


Dokuzun Dokuzu:

*Mart dokuzu fırtınasından dokuz gün sonra Mart'ın 9'u ile 18'i arasındaki fırtınalı günlerdir. Eğer Mart dokuzu fırtına yapmazsa bunun dokuzunun dokuzunda olacağı beklenir. Bazı seneler Mart dokuzundan sonra kar yağdığı, şiddetli soğuklar yaptığı, soğuk rüzgarlar estiği görülür ki o zaman dokuzun dokuzu aynen  Mart dokuzu etkisini gösterir. Gerek meyve ağaçlarına ve gerekse davarlara ve yavrularına fazla zarar verir. Hele buna yeni doğmuş oğlaklar dayanamaz çoğu ölür. Yazın gelmesi için "dokuzun dokuzu geçmelidir" derler. 



Mart Otuzu:

*Rumi Mart'ın otuzu veya otuzu etrafındaki günlerde olur. Bu sayılı gün her sene fırtına yapmaz, ekseriyetle bahar gibi geçer. Ancak Mart dokuzu, dokuzun dokuzu fırtınalarının olmadığı veyahut pek zayıf geçtiği senelerde olur. Onun için; "Mart dokuzu, dokuzun dokuzu, o da olmazsa otuzu" derler ki, evvelkiler fırtına yapmazsa otuzunda yapar kanaati vardır.

April Beşi:

*Bu fırtınaya "Camız Kıran" fırtınası da derler. mandaları bu sayılı güne kadar dışarıda bırakmadıkları gibi yaymaya da çıkarmazlar. April beşi dediğimiz fırtına Rumi Nisan'ın 5'inde olur. Çok soğuk yaptığı gibi, ekseriyetle kar yağar, bilhassa keskin poyraz eser. Müthiş tipi fırtınaları olur ki, rüzgarın şiddetinden bazen ağaçlar dahi devrilir. Hele don yaptığı seneler meyve ağaçlarına çok zarar verir. Sebzeciler "April beşinde tohum ya elde ya yerde olmalı" derler. Çünkü; tohum topraktan çıkmışsa donar. 

April 10'u veya onun etrafındaki günlerde beşinin beşi diye belli fırtınalı bir gün söylenirse de bu April 5'i kadar önemli olmayıp bazı seneler kendisini hafif soğuk yapmakla gösterir. 




Engir Kıran Fırtınası:

*Rumi Mayıs'ın haftasında olur ki buna "Mayıs Yedisi" de derler. Bu fırtınada bilhassa şiddetli rüzgarlar eser ve ağaçların dallarını, bağların engirlerini  yani filizlerini kırar. Bu sayılı günde hava iyi iken birdenbire bozduğu gibi şiddetli yağmur da yağar. Bundan dolayı Kayseri'de 
"Havada bulut yok, Göstere'yi sel aldı" 
derler. Bazen dolu, hatta kar yağdığı da görülür. Oldukça soğuk da yapar.

Gün Dönümü:

*Rumi haziran'ın dokuzu ile on ikisi arasındaki fırtınaya "gün dönümü fırtınası" denir Çok şiddetli yağmurlar yağar. Bazı bağcılar bugünü atlatmadan bağa çıkmaya cesaret edemezler. Bağları ovada olanlar, örneğin; Eğribucaktaki bağcılar kesinlikle gün dönümünü geçirmeden bağa çıkmazlar. 



Yanar:

*Rumi Temmuz'un on dokuzu ile yirmi altısı arasındaki senenin en sıcak günlerine Yanar derler. Kayseri'nin en şiddetli sıcakları bu günlerde olur. Hava sakin ve berraktır. Yanarda havalar ne kadar sıcak giderse, kışın da o derece soğuk yapacağı kabul edilir. Bu günlerde yıkanmak uğursuzluğa delalet eder. İnanışa göre; yanarda belli bir saatte suya girenler yanar, vücutlarında alaca bulaca benekler peyda olur. 

Çıra:

*Kayseri'de "Çıra yandı" diye Rumi Ağustos'un on sekizi için söylenir. Bu tarih üzümlerin tamamen olgunluğa geldiğini bildirir. Kayseri gibi bağcı bir şehir için bu sayılı gün de çok önemlidir. Çıradan bir hafta sonra üzüm sergisine başlarlar, On beş gün sonra da cevizler çırpılır. Çıraya kadar kimse üzüm kurutmaya teşebbüs etmez.


Küçük Mihrilcan (Mihrican):

*Çıradan bir hafta sonraki sayılı bir gündür. Bir iki gün devam eden bu fırtına, artık yaz mevsiminin son fırtınasıdır. Bunda soğuk rüzgarlar eser, çiy düşer, sis olur ve bazende yağmur yağar. Patlıcan, domates gibi bostan ürünlerini çok defa soğuk vurur. Herkes bu fırtınaya karşı daha evvelden tedbirli bulunur ve elmalarda Mihrilcan haftasında toplanır.



Büyük Mihrilcan (Mihrican):

*Küçük Mihrilcan'dan bir hafta sonra başlar ki güzün ilk haftasıdır. Küçük Mihrilcan fırtınasının aşağı yukarı aynını yapar. 

Haç:

*Büyük Mihrilcan'dan bir hafta sonra gelen fırtınadır. Artık soğuklar şiddetlenir. "Haç bucağa kaç" derler ki son bağcılar dahi bağlardan inerler. Zaten ekseri bağcılar Büyük Mihrilcan ile Haç arasında inerler. Küçük Mihrilcan, Büyük Mihrilcan ve Haç her üç soğukta devamsızdır. Gene 1,5 - 2 ay kadar yaz devam eder. Buna "küçük yaz" veya "pastırma yazı" denir.  

Koç Katımı:

*Haçı takip eden fırtınadır. Güzün yani Rumi Eylül'ün on beşinden sonradır. Sürülere artık koçlar katılır. Koç katımında  Mart Dokuzu dikkatle göz önüne alınır. Davarların kuzulamasını bu fırtınadan sonraya rastlatmak üzere Mart Dokuzu'ndan 150 gün evvel hesap ile koç katılır. 

Pastırma Yazı:

*Buna "küçük yaz" veyahut "fukara yazı" da denir. İlk ve orta güz yani Rumi Eylül ve Ekim aylarıdır. Bu aylarda henüz sobaya ihtiyaç görülmez. Kışa hazırlanmaya son fırsat olduğu için fukara yazı denmiştir. Çünkü; zengin daha evvelden herşeyini almıştır.



Pastırma Sıcağı:

*Son Güz'ün sonları ile Karakış'ın başı yani Kasım'ın son haftası ile Aralık'ın ilk haftası bazı senelerde kurak ve oldukça sıcak geçer. İşte bu beş on gün devam eden sıcağa "pastırma sıcağı" denir. Sonbahar da yetiştirilemeyen pastırmalar bu günlerde tamamlanır ve bu sıcak için "pastırmanın yağı çıkar" derler. 

Gün Dönümü:

*Karakış'da yani Aralık onunda olur. Yağmur, kar yağar. Şiddetli soğuk olur, her taraf donar buz kesilir.

Yanarın Yamacı:

*Zemheri'nin (Rumi ikinci kanun) on dokuzundan yirmi altısına kadar devam eder. Rumi Temmuz'un 19 - 26' sı arasındaki "yanar"a, yani yazın en sıcak günlerine karşılık kabul edilir. Kışın en soğuk günleridir. Karlar yağar, şiddetli tipiler olur, buzlar tutar ve çok defalar bu günlerde yolcular yollarda kalır. Yanar gibi Yanarın Yamacı'nda da hamama gitmeyi iyi saymazlar. Gidenlerin ciltlerinde alaca lekeler olacağını söylerler.

Kayseri'de Belirli Günler:

*Belirli günler kültürel, sosyal ve ekonomik sebeplerle diğer günlerden farklı olan günlerdir. Kayseri'deki başlıca belirli günler şunlardır:
1-Özel kutlama günleri
2-Bağ mevsimi,
3-Pastırma mevsimi, 
4-Göçmen kuşların gelme ve gitme zamanları,
5-Ekim zamanı 




Özel Kutlama Günleri:

*Kayseri'nin takvimlerimizdeki resmi günlerden başka benimsediği özel kutlama günleri vardır. Bunlar;
-Bünyan Dostları Geleneksel Kış Yüzme Şenliği, Bünyan, Ocak
-Erciyes kar şenliği, Erciyes, Ocak-Şubat
-Seyyid Burhaneddin!i Anma Günü, Kayseri, 24 Mart
-Mimar Sinan'ı Anma Günü, Ağırnas, 9 Nisan
-Kültür ve Sanat Haftası, Kayseri, 7 - 13 Nisan
-Erciyes Üniversitesi Bahar Şenlikleri, Kayseri, Mayıs
-Yoğurt Festivali, Akkışla, 18 Mayıs
-Kaptan İsmail, Hakkı Durusu Ve Ahmet Gazi Ayhan?I Anma Kültür Etkinlikleri, Talas-Zincidere, 18 Mayıs
-Pınarbaşılılar Günü, Pınarbaşı, 26 Mayıs
-Bünyan Koyunabdal Beldesi Kültür Sanat Festivali, Bünyan, 26 - 27 Mayıs
-Üzüm Festivali, İncesu, 7 - 8 Haziran
-Çilek-Kiraz Festivali, Yahyalı, Haziran
-Başakpınar Kültürel Yayla Etkinlikleri, Talas, 30 Haziran-1 Temmuz 
-Paşalı Köyü Yayla Şenliği, Pınarbaşı, Temmuz
-Atlı Yayla Şenliği, Hacılar, 1 Temmuz
-Yeşilhisar Kültür, Sanat ve Kayısı Festivali, Yeşilhisar, 7 Temmuz
-Mahzemin Hasat Kültür Etkinlikleri, Kocasinan, 07-08 Temmuz
-Sarıoğlan- Çiftlik Kültür ve Halk Şenliği, Sarıoğlan, 14 Temmuz
-Yamaç ParaşütüVe Yelken Kanat Şenlikleri, Talas, 15-21 Temmuz
-Sarız Kilim Festivali, Sarız, 19 Temmuz
-Karaözü Kültür Şenliği, Sarıoğlan-Karaözü, Temmuz
-Felahiye Sıtmapınar Şenlikleri, Felahiye, 27 Temmuz
-Küpeli Geleneksel Türkmen Kültür Etkinlikleri, Özvatan, 28-29 Temmuz
-Sarıoğlan Geleneksel Anadolu Türk Kültür Etkinlikleri, Sarıoğlan, 29 Temmuz
-Yüreğil Köyü Geleneksel Pilav Şenliği, Kocasinan, Ağustos
- I.Deverenk Vadisi Tabiat Kültür Ve Turizm Etkinlikleri, Kayseri, 4-5 Ağustos
-Ağırnas Kültür ve Turizm Festivali, Ağırnas, 6 Ağustos
-Kayseri Erciyes Zafer Kurultayı, Tekir Yaylası-Erciyes, Ağustos
-Yamula Patlıcan Festivali, Kocasinan-Yemliha, Ağustos/Eylül
-Bünyan Halı ve Gilaboru Festivali, Bünyan, Ağustos
-Kızılhanlılar Patates ve kültür Festivali, Pınarbaşı, 26 Ağustos
-Geleneksel Aşık Seyrani Şenlikleri, Develi, Ağustos- Eylül
-Bağbozumu ve Aşık Hasan' ı Anma Festivali, Kocasinan, 8 - 9 Eylül
-Dadaloğlu Kültür ve Sanat Şenliği, Tomarza-Özlüce, 15-16 Eylül
-Aşıklar Bayramı, Eylül
-Pastırma Festivali, Kayseri, Eylül
-İncili Çavuş Kültür Sanat Şenliği, Kayseri, 6 Ekim
-Ahilik Kültür Haftası, Kayseri, 10-16 Ekim
-Atatürk'ün Kayseri'ye Gelişi, Kayseri, 19 Aralık, günleridir

Bağ Mevsimi:

*Kayseri halkı Bağcıdır, Esasen Kayseri Takvimi de bağcılığa dayanır. Mevsimni gelince yazı geçirmek üzere bağlara çıkılır. Kayseri' de "bağa çıkma" büyük bir gelenek halindedir. Bağa çıkma mevsimi 15 Mayıs ile 15 Haziran arasındadır. İnme zamanı da 15 Eylül'le 15 Ekim arasıdır. Bağdan dönmeye "göç döndü" tabir edilir. Bağa çıkarken götürülen ve inerken getirilen eşyaya mafraç denir. Bağ mevsimi bilhassa erkekler için yorucu geçer. Onun için:
"Merkeple herif çeker cefayı, kadınla köpel sürer sefayı" denir. 
"Bağcılık hoca ile koca işidir" diyerek de ihtiyarların ve tatil dolayısıyla hocaların bağ mevsiminden özellikle istifade ettikleri ifade edilir. 



Pastırma Mevsimi:

*Kayseri' de pastırmacılık ilk sığır kesimi 18 Ağustos'dan sonra başlar. Kasım sonuna kadar devam eder. Eğer, hava uygun olursa Aralık'da da sığır kesilir. Ancak, bütün kış boyunca yaza kadar pastırma yapanlar da vardır.     

Muhacir Kuşlar ve Gelme Gitme Zamanları

*Kayseri'de kentleşme ve sanayileşmenin, çevre kirliliğinin yoğun olmadığı kırsal bölgelere muhacir kuşlar gelip gitmektedir. Bunlar: Leylek, kırlangıç, ebabil kuşu, ördek, turna, toy, saka kuşu, bıldırcın, arıkuşu, üveyik, elmacık, sarıasma, batağan, sığırcık ve hüt hüt.... olarak sıralanabilir. Leylekler Şubat sonrasında gelmeye başlarlar ve Ağustos sonlarına kadar kalırlar. Ördekler, Şubat'tan itibaren gelmeye başlarlar ve ay içerisinde bütün cinsleri Kayseri'ye gelmiş olur. İbibikler İlkbahar'ın müjdecisi kabul edilir. Kırlangıçlar ve ebabil kuşları da Mart sonlarına doğru gelirler ve Ağustos sonlarına kadar kalırlar.  

Ekim Zamanı

*Her yerde olduğu gibi, Kayseri'de de yazlık ve kışlık diye iki ekim zamanı vardır. Kışlıklar Eylül ve Ekim'de yazlıklar da Şubat sonlarında ve Mart'ta ekilir. Her ikisi de ancak gün dönümünden sonra yani Haziran sonlarında ve Temmuz haftasında biçilir. Yazlık nadiren ekilir. Mevsiminde yağmur yağacak olursa yazlıklar don tehlikesinden kurtularak iyi mahsul verirse, gene de "Yazlığı ekde iyi olduğunu kardeşine dahi söyleme" derler. Yani her zaman iyi olmaz aldanmasın demektir. Fakat; arpa ve yulaf daima yazlık ekilir. Onun için çiftçiler: 
"Şubatın arpası, Martın körpesi" derler

Kaynak:Kayseri Salnamesi Almanak 2005

28 Nisan 2013 Pazar

YEŞİLHİSAR İLÇESİ



İlçe Kaymakamı: Fatih Bayram               Tel. sant: 0 352 651 30 01
Belediye Başkanı:  Halit TAŞYAPAN        Tel. sant: 0 352 651 30 15
İlçe Nüfusu: 13.586
Yüzölçümü km2:  986
İl Merkezine Uzaklığı: 66 km

İlçenin Tarihi:


İlçe’nin kuruluşu kesin olarak bilinmemekle birlikte, ilk önce Hititler daha sonra Pers’ler MÖ.3500 Yıllarında da İskender’in emrine girmiştir. M.Ö.317 yılında bu bölge Roma İmparatorluğunun hakimiyetine geçmiştir. Kapadokya bölgesinin sekiz büyük şehri içinde adı geçen Kbistra veya Siyiera bugünkü Yeşilhisardır.

M.Ö.256 yılında İran’ın daha sonra tekrar Bizans İmparatorluğunun hakimiyetine giren Kbistra, 672 yılında Battal Gazi’nin fethi ile, ilk defa Müslümanların eline geçmiştir. Yeşilhisar zaman içerisinde Abbasiler, Danişmendkliler ve 1114 yılında da Selçuklular, İlhanlılar, Karamanoğulları egemenliğine giren Yeşilhisar, Yıldırım Beyazıt zamanında Osmanlıların hakimiyetine girmiştir. Fatih Sultan Mehmet, Koçi Bey’i Yeşilhisar’ın fethi için memur etmiştir.



Coğrafi Yapı:

İlçe Deniz seviyesinden 1100 metre yükseklikte olup, 986 km2’lik bir alanı kapsar. İlçe geniş Karahisar Ovasının batı ucunda, Karadağ’ın Doğuya uzanan etekleri üzerinde kurulmuştur. İl merkezine uzaklığı 65 km.dir. İlçe’nin Doğusunda Develi İlçesi, Batısında Ürgüp İlçesi, Kuzeyinde İncesu İlçesi ve Güneyinde de Niğde İli Çamardı İlçesi ile sınırdır.

İlçe’de karasal iklim hüküm sürmekte, yazları sıcak ve kurak, kışları soguk ve kar yağışlıdır. Yagmur son derece az düşer. İlçe’de orman bulunmamaktadır. Yeterli derecede meyve ağaçları mevcuttur.



İdari Yapı:


İlçe, 1856 yılında nahiye olarak Kayseri’ye, 1905 yılında İncesu’ya bağlanmıştır. 11.06.1947 tarih ve 5071 Sayılı Kanun ile İlçe olmuştur. İlçe 14 mahalleden müteşekkildir. İlçe’ye bağlı 21 köy mevcut olup mezra ve oba yoktur.
2000 Yılı Nüfus Sayımı sonuçlarına göre merkez nüfusu 13.586, köylerin nüfusu 11.244 olup, toplam nüfus 24.830’dur. 2007 yılında yapılan adrese dayalı nüfus sayımı sonuçlarına göre ilçenin yeni nüfusu (4.722 erkek, 4.933 bayan) 9.655 ilçe merkezi, (3.948 erkek, 4.055 bayan) 8.003 köylerin nüfusu olmak üzere, toplam (8.670 erkek, 8.988 bayan) 17.658 kişiye düşmüştür. Yıllık nüfus artış hızı şehir merkezinde binde 13.21, köylerde ise -10.77 olup, toplamda ise 1.64 nüfus artışı görülmektedir.
Belde ve Köyler:

*Akköy

*Kaleköy
*Araplı
*Kavakköy
*Başköy
*Kayadibi
*Büget
*Keşlik
*Çadırkaya
*Kovalı
*Derbentbaşı
*Kuşçu
*Doğanlı
*Musahacılı
*Erdemli
*Ovaçiftlikköy
*Gülbayır
*Soğanlı
*Güzelöz
*Yeşilova


Ulaşım:



İlçeye ulaşım Otogar yanında bulunan batı garajından kalkan dolmuşlarla sağlanmaktadır. Ayrıca Kayseri-Niğde üzeri giden şehirlerarası otobüsler ilede ulaşım imkanı vardır. Karayolları dışında Devlet Demir Yollarının da bir istasyonu bulunmaktadır. 



Ekonomik Yapı:


İlçe ekonomisi tarım ağırlıklıdır. 500.000 dekar ekilen arazinin %60 ında sulu tarım yapılmaktadır. Sulu bölgelerde basta elma, kayısı ve diğer meyveler yetişmektedir. Endüstriyel bitkilerden seker pancarı ve patates başta gelmektedir. Turizm de İlçe ekonomisde önemli bir yer tutmaktadır.

İlçede tarım ürünlerinden yılda üretilen miktarlar:

Şeker pancarı : 141.000 ton


Patates : 48.000 ton


Elma :30.000 ton


Kayısı :15.000 ton






Sosyal Yapısı:


İlçe nüfusu 2000 yılı nüfus sayımına göre merkezde 14.099, köylerde 11.114 toplamda ise 25.243 kişi barınmaktadır. Halkın yüzde 75 i tarım ve hayvancılıkla uğraşırken yüzde 25 i de diğer mesleklere yönelmişlerdir. İlçemizde okuma yazma oranı erkeklerde yüzde 90, kadınlarda yüzde 70 düzeyindedir.
İlçede kullanılan tarım arazisinin yaslı olması ve sulama suyunun yetersizliği tarım maliyetini yükseltmiştir. Bu durum, 1970 li yıllardan itibaren eğitim oranının da yükselmesi ile halkın ilce dışına göç etmesine sebep olmuştur. Periyodik nüfus sayımlarındaki oranların düşüşü bunu açıkça göstermektedir
Eğitim düzeyi Türkiye ortalamasına yakındır. 20 okulda 3.530 öğrenci öğrenim görmektedir. İlköğretim cağındaki tüm çocuklarımıza eğitim olanağı sağlanmış durumdadır. Derslik basına merkez ilköğretim okullarında 36, köy ilköğretim okullarında 23, lise ve dengi okullarda 14 öğrenci düşmektedir. İlce genelinde 20 öğrenciye 1 öğretmen düşmektedir.
Yeşilhisar, eğitim yönünden tarihin her döneminde ileridedir. Tarihçesinden de anlaşılacağı üzere asırlardır pek çok milletin ikametgahı olmuştur. Özellikle 1960'li yıllardan sonra okullaşma şayisi artmış, halen; 6 ilköğretim okulu, 4 lise ve dengi okul vardır. Köylerimizde ise 8 köy haricinde her köyde ilköğretim okulu bulunmakta, diğer köylerde öğrenci şayisinin yetersizliği nedeniyle merkeze taşımalı eğitim yapılmaktadır.
Cumhuriyet'ten sonra her gecen gün eğitim seviyesi her gecen gün yükselen ilçemizde, okuma yazma oranı erkeklerde yüzde 90, kadınlarda ise yüzde 70 seviyesindedir.
İlçemiz kültür bakımında tipik orta Anadolu kültürüne sahiptir. Mahalli geleneklerde Anadolu da görülenlerden ayrıntılar dışında farklılık göstermez. Geleneksel el sanatları, gelinlik kızların çeyiz hazırlıkları, halıcılık, özellikle Soğanlı koyun de bez bebek yapımı halkın geçim kaynağı durumuna gelmiştir.
Eskiden halk deyimi ile "ıstar" denilen tezgahlarda hali kilim ve namazlık gibi dokumacılık yaygın iken maliyet ucuzluğu nedeniyle hazır fabrika dokumasına yonelinmis, bunun sonucu olarak da sanat değeri yüksek dokumacılıktan uzaklaşılmıştır.
İlçemiz kapadokya sınırları içerisinde olmasına, Soğanlı ve Sultan Sazlığı gibi turizmde çok etkili olabilecek bir yere sahip olmasına rağmen turizmden faydalanamamaktadır.
Yıllara göre Yeşilhisar merkez ve kırsal kesimin nüfusu.

Yıl       Kent Nüfusu Köy Nüfusu Toplam Nüfus
1960           7.100                -                 -
1965           8.647            10.173            18.820
1970           9.552            10.276            19.828
1975         10.409            10.414            20.823
1980         10.512            12.577            23.089
1985         13.711            11.944            25.655
1990         11.904            12.523            24.427
1997           9.847              9.966            19.813
2000         13.586            11.244            24.830
2002         14.099            11.144            25.243
2007           9.655              8.003            17.658
2008           9.376              8.095            17.471
2009           9.105              7.897            17.002
2010           9.051              7.899            16.950
2011           8.956              7.800            16.756



             Yeşilhisar Kaymakamlığı
             Yeşilhisar Belediyesi
             Yeşilhisar Vikipedi













YAHYALI İLÇESİ


İlçe Kaymakamı: Yunus Emre ALTINER      Tel. sant: 0 352 611 30 11
Belediye Başkanı:  Esat ÖZTÜRK                Tel. sant: 0 352 611 30 07
İlçe Nüfusu: 22.666
Yüzölçümü km2:  1.225
İl Merkezine Uzaklığı: 87 km

İlçenin Tarihi:


Türk Fethi Öncesi Yahyalı 

Yahyalı, ilkçağ (M.Ö.3500-M.S.375)'ın iki önemli merkezi olan Kapadokya ile Çukurova arasında oldukça stratejik bir bölgede bulunmaktadır. Geçirdiği jeolojik safhalar sonunda, Orta Anadolu'yu kaplayan bir denizin ortasında yükselen Erciyes, etrafına lavlar fışkırtmış, zamanla çevresindeki sular çekilmiş ve 3916 m.'lik yüksekliği ile Orta Anadolu'nun en yüksek, münferit dağı olarak günümüze kadar gelmiştir. 

Taşeli Yaylası ile Aladağlar arasında uzanan ve Orta Toroslar denilen sıradağların iç kıvrımı üzerinde, yani Çukurova'nın kuzeyinde yer alan Yahyalı, M.Ö.2000-1200 yıllarında Hititler, M.Ö.1200-700 yılları arasında Frigler sınırına dahildir. 

M.Ö.500'lü yıllarda Persler, M.Ö.300'lü yıllarda Büyük İskender'in hakimiyet sahasına dahil olan Yahyalı ve civarını M.Ö.1. yüzyılda Roma İmparatorluğu içinde görürüz. Bu İmparatorluğun M.S.395'de ikiye ayrılmasıyla Doğu Roma hakimiyeti, yaklaşık yedi asır devam edecektir. 

Jeopolitik yapı itibariyle önemini hala muhafaza eden bölge daha çok askeri amaçla kullanılan tarihi bir geçit üzerinde bulunmaktadır. Ortaçağda yollar üç amaç için kullanılırdı. Ticaret, orduların geçtiği sefer yolları, kutsal yerlere gitme yolları. Orta Anadolu'yu Çukurova'ya bağlayan dört önemli yol bugün de mevcuttur. 

Ortaçağ'da Yahyalı henüz yerleşim merkezi değilken Faraşa önemli bir sanayi ve maden kentidir. Tarihi vesikalarda Faraşa demir madeninin asırlarca işletildiğini hatta Kayseri'de bulunan tarihi eserlerin demir malzemelerinin bundan temin edilmiş olduğunu öğreniyoruz.



Cumhuriyet'in ilk yıllarında bile saban demiri, kazma, balta, dahra vs. demir aletler Faraşa'lı Rumlar tarafından yapılıyor, Yahyalı ile birlikte Kapadokya bölgesinin de ihtiyacı karşılanıyordu.

Sekidağı, Belen, Ayvan, Akbaş, Tahrana ve Dömbere mevkiilerinde bulunan kösürelikleri günümüzde, Türkiye'nin en büyük demir rezervlerine sahip olup halen işletilmekte olan Attepesi ve Kızıl maden ocakları tamamlamaktadır. 

Kavak ve Dutlu Musluk'ta rastlanan yer altı seramik künkleri(pağ) ile kaleler arasındaki su şebekeleri, ayrıca İnbaşı'ndaki Zebil tapınak sütunları, Köşk deresindeki su teknesi, Kavak ve Göğoluk'ta bulunan Sunaklar, Kale'de ortaya çıkarılan mermer lahit ve talan edilmiş yüzlerce maşatlık, höyük ve tapınak kalıntıları bölgenin, İlkçağ-Ortaçağ boyunca devamlı uygarlıklara sahne olduğunu göstermektedir. 

1080-1375 yılları arasında, Ermenistan krallığı önceleri Bizans ile doğudan gelen Türkler arasında bir tampon görevi yaparken, sonraları tamamen Türk devlet ve beyliklerinin arasında sıkışıp kalacak ve ancak onlara vergi vermek suretiyle ayakta durabilecektir.

Türk Fethi Sonrası Yahyalı : 

Selçuklular Dönemi 
Çok kalabalık bir Oğuz(Türkmen) kitlesi 1047 senesinde Türkistan'da Nişapur'a geldi. O'nlar, orada Büyük Selçuklu beylerinden İbrahim Yinal bu Türkmenlere ‘memleketim sizin oturmanıza imkan verecek kadar geniş değildir. Bu sebeple doğrusu şudur ki Anadolu gazasına girdiniz, Allah yolunda cihad yapınız ve ganimet alınız. 

Ben de arkanızdan gelip size yardım edeceğim' diyordu. Nitekim bu suretle Doğu Anadolu vilayetleri Türkmenlerle doldu. Selçuklu ordusunun himayesi sayesinde Türkmenler Anadolu'da çok ilerlediler. 

1040 Dandanakan Savaşı'ndan sonra Türkler batıya doğru akmaya başlarlar. Selçuklu Sultanı Tuğrul Bey'in emriyle 1059'da Selçuklu ordusu Anadolu'ya girer. 
İkiye ayrılan Türk ordusundan Savuk'un kumanda ettiği birinci kol Kayseri'ye gelir ve Sivas üzerine yürür. Selçuklu ordusunun yaklaştığını duyan Vaspurakan hanedanının prensleri Develi'ye kaçarlar. 

Oğuz boylarından Develi-oğulları aşireti de Malzgirt Zaferinden sonra Danişmendliler'le birlikte gelerek bugünkü Yukarı Develi'ye yerleşmişlerdir. Dev Ali türbesinin kitabe tarihi 1094 olup bu da yerleşmenin 1071'den sonra olduğu görüşünü kuvvetlendirmektedir. 
Yahyalı ve Develi'ye yerleşen her iki aşiretinde (Yahyalıoğulları-Develioğulları) Danişmendli Melik Ahmat Gazi'nin maiyetinde geldiklerini söyleyebiliriz. 

Büyük İslam mücahidi Battal Gazi'ye izafe edilen bazı kerametler, ilçemize adını veren Yahya Gazi için de söylenmektedir. Şöyle ki; küffarla mücadele ederken şehid düşen Yahya Gazi, kellesini koltuğuna alarak bir süre daha kılıç sallar, nihayet bugünkü türbesinin bulunduğu yere yıkılır. 

Yahyalı'nın halen mevcut üç mahallesinde (Camiikebir, Yenice, Gazibeyli) Cumhuriyet dönemine kadar birer medrese olduğu bilinmektedir.İslam ve Türk devletlerinde dini ve sosyal müesseseler genellikle vakıf arsaları üzerine kurulurdu. Bu arsaların devri ve satışı, hele amacı dışında veya şahıslar tarafından kullanılması hemen hemen imkansızdı. 

O halde Yahyalı'da kurulmuş olan bu medreselerin zamanla yıkılıp yeniden yapılsa bile ilk kuruldukları yerleri muhafaza ettikleri kuvvetle muhtemeldir. Günümüze ulaşan rivayetlere göre Gözbaşı suyu etrafında kurulan Gazibeyli Mahallesine adını veren zat Gazi Bey olup, Yahyalı'nın kurucularındandır. Zaten Yahyalı'nın bir diğer adı da Gazibeyli'dir. 

11. yüzyıl sonlarında Türkiye Devleti'nin idari bölünüşüne göre Kayseri bölgesinde oluşturulan Kayseri Beyliği; Kayseri, Kırşehir, Yozgat, Nevşehir ve Niğde'yi içine alıyordu. Daha sonraları Selçuklu Devleti yedi ana bölgeye ayrılmıştır. Bunlardan birisi de Kayseri bölgesi idi ve buraya gelen dört belde mevcuttu. 

Bu beldeler; Kayseri, Niğde, Ereğli ve Ermenek idi. Yahyalı'ya yerleşen küçük Türkmen grubu daima Niğde etki sahasına dahil olmuş, ikinci derecede Kayseri bölgesi içinde yer almıştır.

Anadolu'da Bizans-Selçuklu mücadelesi başladığında Ermeniler'in çoğu Selçuklular'a vergi ödeyen, Bizans'la da iyi geçinen küçük prenslikler kurmaya başlamıştır. 
1083 yılından sonra Antakya, Maraş, Adana, Niğde, Kayseri yörelerinde Bizans etkisi tamamen kalkmıştır. Kilikya Ermeni Krallığı'nın geçici hakimiyetinin ise bugünkü Habib Köprüsü'ne(49) kadar ulaştığını görüyoruz. Zebil adını taşıyan mağara-mezar da bunları doğrulamaktadır. 

Yahya Gazi,Seyid Ali, Benli Gazi gibi büyüklerin önderliğinde bölgeyi yurt edinen Türkmenler, Danişmendliler ile birlikte Aanadolu'ya gelmelerine rağmen kısa sürede Aanadolu Selçuklu Devletine tabi olmuşlar, bölge de kendilerine verilmiştir. 

Çünkü Süleymanşah ve halefleri eski Türk göçebe hukukuna göre toprakları köylülere dağıtıyor ve devlet mülkiyeti altında herkesin tasarrufuna imkan veren bir mir'i toprak rejimi kuruyorlardı.

Beylikler ve Osmanlılar Dönemi :

Anadolu Selçuklu Devleti'nin dağılmasından sonra Develi, Karahisar önce Eratnaoğulları'nın eline geçer. Develi Karahisar'daki bir cami kapısında bulunan 1346 tarihli kitabede Eratna'ya ‘Sultan'ünvanı verildiğini görüyoruz. 

Kadı Burhanettin Ahmed'in insiyatifi ele geçirmesiyle kendi adına, aynı sınırlarda devam ettirmesi üzerine Yahyalı ve civarı, Kadı Burhanettin devleti hakimiyetine girmiştir. Niğde, 1398 yılına kadar Karamanoğulları elindeyken Kayseri DeveliKarahisar henüz Kadı Burhanettin ülkesine dahildirler.

1397 kış ortalarında Kadı Burhanettin, ordusunun Dağılmasından istifade etmek isteyen Türkmenler'den bir bölüğün Develi'ye geldiğini öğrendi. Bunları yola getimeye karar vererek has askeri ile onlara karşı harekete geçti. Göçebe Türkmenler af dileyerek bağlılıklarını arz ettiler. Hükümdar da emniyet düşüncesi ile bunları sürgün ederek Kayseri dolaylarına yerleştirdi.

Daha sora istila korkusuyla dağlık bölgeye çekildiler. Karamanoğlu İbrahim Bey Kayseri ve Develi havalisini ele geçirdi. Sivas'ıda tehtide başladı. 1436-1437 kışında Karaman kuvvetleri Amasya Beylerbeyi Yörgüç Paşa'yı sıkıştırdılar. Bundan sonra Niğde, DeveliKarahisar, Develi bölgeleri Karamanoğulları ile Osmanlılar arasında çeşitli mücadelelere sahne olacak, zaman zaman bu iki Türk Devleti arasında el değiştireceklerdir. 

1471'den itibaren Osmanlılar, yalnız Konya Ovası'nı değil Toros dağlık bölgelerini ve İçel'i de alarak Akdeniz'e kadar bütün Karaman ilini inkiyat ettirmek için esaslı seferlerine giriştiler. Kayseri ise daha evvel I.Beyazıt'ın oğlu Süleyman Çelebi'nin, Akkoyunlu Kara Yülük Osman Bey'i Mağlup etmesinden sonra 1398'de Osmanlı hakimiyetine girmiştir. 

Yahyalı'nın dağlık köylerinde ve Aladağ yaylalarında göçebeliği halen devam ettiren Varsaklar, Şehzade Cem-2. Beyazıt mücadelesinde Cem'i desteklemişlerdir. Cem Sultan Hicaz'dan Karaman'a döndüğünde Turgut oğlanları ile Varsak boy Beyleri ittifak ederek Sultan Beyazıt ile savaşmışlardır. 
Varsak'lar , Karamanoğullar'na tabi oldukları gibi yine Karamanoğulları'nın politikaları doğrultusunda zaman zaman Memlüklüler ile de işbirliği yapmışlardır. 

Osmanlı döneminde Yahyalı ve civarının, isyan ve ayaklanmalarda ön planda yer almıştır. 1603 yılında ünlü eşkıya Tavil Mehmed'in Kırşehir, Aksaray, Kayseri ve Niğde yörelerinde büyük tahribat yaptığı buralardaki köylerde esaslı boşalmalar olduğu görülmektedir. 
1691-1696 yıllarında Rakka, Halep bölgesine nahledilen Türkmen aşiret oymaklarından Musacalu, Hacılar, Akbaş gibi oymakların devamı halen Yahyalı'da meskundurlar. Bunlardan Lekvanik mukataasına bağlı Akbaş oymağı, Rakka bölgesinin Mağaracık Köyü'ne yerleştirilmiştir. 



İçel ve Alaiye sancaklarına iskanları kararlaştırılan bölük taifesinden Karahacılu cemaatine bağlı oymaklar, 1701 yılı baharında Yahyalı bölgesine gelerek Köşk, Numa, Özbek, Süleymanfakılı ve Saruca Köyleri ahalilerine çeşitli zulüm ve teaddileri yüzünden, köy halkının yerlerini terk etmelerine yol açmışlardır. Ayrıca Keskin mukataası emini Bektaş, Cami pazarı adlı mevkiide üçyüz kadar eşkiyanın hücumuna uğrayıp malları yağmalanmış, adamlarından bazıları yaralanıp bazıları da öldürülmüştür. 

Bunun üzerine Yahyalı nahiyesi, ahalisi kadıya şikayette bulunarak meskur oymakların iskan mahalleleri olan İçel ve Alaiye'ye nakledilmelerini istemişlerdir. 
1699 yıllarında Rakka'ya iskanları emredilen ancak iskan yerlerine gitmeyerek 2-3 yıldan beri Develi Ovası'nda sakin bulunan Güngördü, Delili ve Kırıntılı cemaatlerinden dörtyüz kadar eşkıya Niğde, Bor, Ürgüp, Ulukışla, Kaymaklı, Kayı ve Ereğli kazaları etrafında gezerek harman zamanı ahalilerin mallarını yağmalıyorlar, yol kesiyorlar ve insanları öldürüyorlardı. 

Zulüm, teaddi ve tacavüzlerinin nihayeti olmadığı hakkında Karaman ile Niğde mutasarrıfları, Karaman Ereğli'si, Ulukışla, Bor, Kaymaklı, Yahyalı, Niğde ve Kayı kadılarının arzları üzerine 1702 Ocak ayında Maraş Beylerbeyisi Rışvan oğlu Halil Beye gönderilen bir emirle, adı geçen cemaatlerin, bulundukları yerden kaldırılarak Ayas İskalasinden gemilerle Kıbrıs'a nakledilip boş ve harabe yerlere iskanları istenmiştir.

Göçler taifesinden ifraza tabi Alcı ve Çakal Demircilü cemaatlerinden 60 kadar hane, iskan bölgeleri olan Ayas, Berendi ve Kınık caniklerini terk ederek Yahyalı nahiyesindeki köylere gelip ahalinin meralarına, ekinlerine zara vermişler, hayvanlarını yağmalayarak insanları katletmişlerdir. 
1703 tarihinde Adana valisine, Kayseri mütesellimi ve ifraz voyvodası gönderilen emirle meskür cemaatlerin iskan mahalleleri olan Ayas, Berendi ve Kınık'a yerleştirilmeleri istenmiştir. 

18. yüzyılda devlet otoritesinin zayıflmasıyla, artık salyane ve çeşitli vergi toplama işlerine, devletin dışında kişilerin de el atığını görüyoruz. Kayseri kazasında Yahyalı sakinlerinden Bektaşoğullarıyla Madazlıoğullarna çeşitli tarihlerde (reayanın salyane işlerine karışmamaları) uyarıları hiçbir işe yaramamıştır. Konya ve Adana cihetlerinde meskun Danimedli aşireti, Erciyes yaylasına gelerek bu yöredeki diğer aşiret ve oymakları da şekavete teşvik etmiştir. 
Bunlardan Yahyalı ve Göstere'de bulunan Recepli aşireti 1731 tarihli fermanı aliler mukavimce Rakka'ya sürgün edilmişlerdir. 

Adana'dan Kayseri ve Sives'a kadar zaman zaman etkili olan ünlü Kozanoğulları 1865'te sürgün ve zorunlu iskan yolu ile itaat altına alınmışlardır. Osmanlıya meydan okuyacak kadar bölgesel güce sahip olan bu derebeyliğin batı kolu Yahyalı Kayseri havalisinide kaplıyordu. Aileden olmamakla birlikte Kozanoğllarının güvenilir adamlarından Solak Ağa Yahyalı ve civarına Kozanoğulları adına adeta hükmetmekteydi. 

Son Kozanoğlu Ahmet Bey, Solak Ağa'nın kızını almıştı. Ancak Kütahya'ya sürgüne gönderilirken boşadı. Ahmet Bey, daha sora İstanbul ve Trablusgarp'a sürgün edildi. Hatta Trablusgarp'da genç yaşta ilim tahsil eden Hoca Zühtü Efendi ile tanışan Ahmet Bey, Hoca'ya son derece saygı duymuş, ardında namaz kılmış ve kendisinin dönemeyeceğini söyleyerek Yahyalı'da bulunan mülklerini Hoca'ya bağlamıştır. Yahya Efendi medresesinde uzun süre müderrislik yapan Kayseri'li Mustafa Efendi'nin kardeşi olan Hoca Zühtü Efendi, Yuları Köyündeki harımla birlikte günümüz Madazı Camii güneinde ve batısında bulunan arsaları satarak Kayseri'ye gitmiştir. 

Kozanoğullarından intikal eden bu arsalardan Kocaçay'ın batı kıyısında bulunana Karadervişler adlı sülale satın almış olup halen oturmaktadır. Diğeri ise Solak Ağa soyundan Mecmuttun Solak'ın oğullarına geçmiştir. Buraya halk arasında ‘Derebey Köşkleri' denmektedir.

Cumhuriyet Dönemi :

İdari Teşkilatlanma 
Kayseri; Merkezi Konya olan Karaman eyaletine bağlı bir liva iken 1846'da yapılan idari düzenleme ile Bozok eyaletine bağlanmıştır. Tuncer Baykara bu bağlanışın 1856'da olduğunu bildirmekte, Kayseri'ye bağlı altı nahiyeyi de şöyle sıralamaktadır. 

Develi, Karahisar-ı Develü, Kozanlu, Zamantı, Kustere ve Sarıoğlan. 1864'te başlayan çalışmalar sonucu 1867'de yürürlüğe giren Vilayet Nizamnamesi ile Sancak yapılan Kayseri, 1876'da Ankara vilayetine dahil edilmiştir. Bu tarihte Nefs(Merkez ilçe), İncesu ve Develi 3kaza, Kustere(Tomarza) ve Karahisar(Yeşilhisar)'dan ibaret 2 nahiye ve 181 köyü bulunmaktadır. 
1923'de Cumhuriyet ile birlikte il olan şehren adı da Kayseri olrak kabul edilmiştir. Osmanlı döneminde uzun süre Develi Karahisar'a bağlı bir karye olarak varlığını sürdüren Yahyalı, 19. Yüzyılda zaman zaman Niğde ile Kayseri arasında yer değiştiren bir kaza durumundadır. 

1870'de Niğde Vilayeti'ne bağlı bir belde iken 1913 yılında belediyeliğe dönüştürülür. 1927'de Develi ilçesine bağlı bir bucak merkezi(nahiye) olarak gördüğümüz Yahyalı 1954 yılında, 6324 Sayılı Kanun ile ilçe yapılarak Kayseri'ye bağlanmıştır(65).

Milli Mücadele'de Yahyalı :

Mondros Mütarekesi (30 Ekim 1918)'nden sonra Fransızlar tarafından işgale girişilen Çukurova bölgesinde, Mustafa Kemal Paşa'nın emriyle bir Kuva-i Milliye oluşturulmuştu. Komutanlığına Kemal Doğan, komutan yardımcılığına da Osman Tufan'ın getirildiği bu milli kuvvetlerin amacı, işgalci düşmanı bölgeden atmaktı.


Ermenilerden de destek alan Fransızlar, yalnız Çukurova'yı işgalle kalmayarak Orta Anadolu Bölgesine de sarkmak niyetinde idiler. Bu amaçla Kozan'dan sonra ikinci hedef olarak Develi'yi seçmişlerdi. Hedefleri doğrultusunda Gezbel yolu ile, Zamantı-Yahyalı hattında iki koldan ilerlemeye başladılar. 6 Kasım 1919 günü Develi'ye gelen Kemal Doğan ve Osman Tufan Bey'ler, bölge halkını teşkilatlandırmaya girişiler. 

Buna göre Yahyalı'da, atlı ve yaya olarak 50 mevcutlu bir müfreze vücuda getirirler. Bu müfreze; öncelikle Kozan'ın vaziyeti hakkında bilgi toplayacak, Kozan-Adana şosesini gözetleyecek, Tümükkale mevkiinde bulunan Aydınlı aşireti ile bağlantı kurarak düşmanın Kozan-Adana ulaşımına engel olacaktı. Tomarza ve Niğde'nin yardımı da sağlanarak 80 atım cephanesi ile birlikte iki toplu dağ bataryası 8 Mart 1920 günü Develi emrine verildi. 

Yahyalı'dan ayrıca 100 mevcutlu bir gönüllü müfrezesi kuruldu. Anadolu ve Rumeli Müdafa-i Hukuk Cemiyeti Reisi Mustafa Kemal'in 3 Mart 1920 tarihli emirleri doğrultusunda 20 Kolordu Komutanı Ali Fuat Paşa (Cebesoy)'nın, Binbaşı Kemal Doğan'a gönderdiği talimatnamenin 3. Ve 4. 
Maddeleri şöyledir:

Madde 3 : Niğde böldesinde tertip edilen müfrezeler, Şimdiye kadar karalaştırıldığı gibi Karaisalı bölgesine geçeceklerdir. Yahyalı'da bir nizamiye bölüğü ile milli müfrezeler, Binbaşı Kemal Bey'in tertipleri gibi Sis dolaylarına hareket edeceklerdir. Develi ve Tomarza'daki nizamiye bölüğü ile milli müfrezeler ve Develi'ye gelecek olan cebel takımı, doğrudan doğruya Kemal Bey kumandasında Haçın (Saimbeyli) bölgesine hareket edecektir.

Madde 4 : İşgal bölgesi içindeki harekat, Binbaşı Kemal Bey'in tertibatına özellikle tarafımdan umumi talimat arasında fark, Feke'nin muhasaradan kurtarılması üzerine, Develihisar'daki iki nizamiye bölüğünün Yahyalı'ya gelerek Yahyalı'da kalmasıdan ibarettir. Harekatın en son talimatla yapılması ve Feke, Haçın, Sis civarında yapılan durum hakkında sık sık malumat verilmelidir. 

Faraşa (Çamlıca)'da bulunan Ermenilerin jandarmalık ve mihmandarlık yaptıkları Fransızlar, Habib Köprüsü yanına karakol kurmuşlar, daha beriye geçememişlerdir. Bir diğer düşman kolu da Barazama (Ulupınar) Köyü yakınındaki 7 odadan oluşan ve büyük bir kaya içerisine oyulmuş vaziyette bulunan çok katlı mağaraları karakol olarak kullanmışlardır. 

Yahyalı'daki milis kuvvetlerinin başında Emin Bey (Develioğlu) bulunmaktadır. Ayrıca Niğde 41. Fırkasına bağlı bir tabur Şükrü Efendi komutasında Yahyalı'ya gönderilmiştir. Şimdiki Ulu Camii yanındaki medreseye yerleştirilen tabur askerleri, geldiği gün havaya ateş açarak geldiklerini, Ermeni ve Fransız'lara ilan etmişlerdir. 
41. Fırka komutan yardımcısı Yarbay Mümtaz Bey'in teşvik ve çalışması ile başta Hacı Kamil Hoca, Klavuzoğlu Hasan Hüseyin Ağa olmak üzere, ayrıca bir milis teşkilatı kurulmuştur. 

Dikme, Karaköy, Avlağa, Çamlıca, Ulupınar köyleri halkıyla birlikte Aydınlı aşireti ve diğer aşiretlerinde yardımlarını alan Yahyalı halkı, düşmanın büyük bir kısmını imha ettiği gibi Develi'ye ulaşmalarını da engellemişlerdir. 

Dikme, Çamlıca köylerinde bulunan yerli Ermeniler'den hayatta kalanlar apar topar bölgeyi terk etmişler bazı Ermeni kızları ise evlenerek bu köylerde kalmışlardır.



Coğrafi Yapı:


Denizden yüksekliği 1210 metre olan ,İlçe sınırları içerisinden geçen zamantı ırmağı, kapuzbaşı şelaleleri çayı, Derebağ şelalesi çayı ve İlçe’nin içerisinden akmakta olan Karaçay başlıca akarsulardır. İlçe, Erciyes Dağının güney yönünde kalan Sultan Sazlığını kuşatan düzlüklerin ve Sakız Dağının doğuya bakan yamaçlarında bir vadi içinde kurulmuştur. İlçe, Kayseri İlinin güneyinde kurulmuş olup, kuzeyi Develi, Güneydoğusu Adana’nın Feke İlçesi, Güneybatısı ve Güneyi Niğde’nin Çamardı ve Kayseri’nin Yeşilhisar ilçeleri ile komşudur.

İlçe’de karasal iklim hüküm sürmekle birlikte, özellikle güneyinde rakımı düşük ormanlık bölgede Akdeniz iklimi hüküm sürer. İlçe yazları 20 derece, kışları ise 18 derece sıcaklık ortalamasına sahiptir. Yıllık maksimum yağış ortalaması 500 mm.dir. Ovalık alanda bol miktarda elma bahçesi bılunmakta, İlçenin güney kısımları dağlık olmakla birlikte Adana sınırlarına yakın olan güneydoğusunda 11674 hektar verimli 33.034 hektar bozuk olmak üzere 44.709 hektar ormanlık alan mevcuttur. Mer’a vasıflı arazi miktarı 558.4 hektardır.




İdari Yapı:


İlçe’nin bir merkez Belediyesi bir de Derebağ Belde Belediyesi olmak üzere iki belediye teşkilatı bulunmaktadır. İlçe merkezi 12 mahalleden ibaret olup, 28 köyü ve 3 mezrası bulunmaktadır.

2000 Yılı Nüfus Sayımı sonuçlarına göre merkez nüfusu 22.665, köylerin nüfusu 20.538 olup, toplam nüfus 43.203’tür. Yıllık nüfus artış hızı şehir merkezinde binde 10.52, köylerde ise -14.09 olup, toplamda ise -1.93 nüfus azalması görülmektedir.
Belde ve Köyler:

*Derebağ Kasabası
****
*Karaköy
*Ağcaşar
*Kirazlı
*Avlağa
*Kocahacılı
*Balcıçakırı
*Kopçu
*Burhaniye
*Kuzoluk
*Büyükçakır
*Mustafabeyli
*Çamlıca
*Sazak
*Çavdaruşağı
*Serinköy
*Çubukharmanı
*Süleymanfakılı
*Çubuklu
*Taşhan
*Delialiuşağı
*Ulupınar
*Denizovası
*Yerköy
*Dikme
*Yeşilköy
*İlyaslı
*Yuları
*Kapuzbaşı

Ulaşım:



Otogar yanında bulunan bat garajından her 45 dakikada bir dolmuşlarla Kayseri niğde yolu üzerinden ulaşım sağlanmaktadır. 

EkonomikYapı:


Yahyalı; halısıyla, elması ve şelalesiyle ünlüdür. İlçemiz doğal kaynaklar bakımından ülkemizin ender olan ilçelerinden biridir. Demir cevheri, altın karışımı kurşun, gümüş karışımı çinko ve krom bakımından zengin ocaklara sahiptir. 

İlçemizde yıllık bazda 1.000.000 ton demir, 100.000 ton krom, 70.000 ton çinko, 30.000 ton kurşun ve 10.000 ton bakır madeni çıkarılmakta ve işlenmektedir. 

Maden sektöründe iş yapan şirket ve kişi sayısı kırk adettir. Bu şirketler bünyesinde istihdam olunan toplam kişi sayısı 1500’dür. 

Ayrıca maden nakliyesi işlerinde çalışan 1000 taşıyıcı(550 nakliye aracı) ve buna dayalı olarak maden sektöründen bizzat yararlanan toplam kişi sayısı 5.000, bu potansiyelden etkilenen vatandaş sayısı ise 10.000 olarak tespit edilmiştir. 




Sosyal Yapı:

İlçe merkezindeki binalar betonarme yapılardır. Taş ve kerpiç yapılar yok denecek kadar azdır. İnşaatların büyük çoğunluğu iki katlı binalardan oluşmaktadır. Köylerdeki yapılaşma İlçe merkezinin tersine taş ve kerpiç binalardan oluşmaktadır. Yöre ormanlık olduğundan ormanlık bölgelerde yaşayan köylülerin evleri ahşap yapı tarzındadır. İlçe’de 38 adet kahvehene, 5 adet internet kafe, 1 adet otel ve 3 adet pastane mevcut olup, 20.021 kişi yeşil kartlıdır .
Yıllara göre Yahyalı merkez ve kırsal kesimin nüfusu.

Yıl               Kent Nüfusu Köy Nüfusu Toplam Nüfus
1927                                                  -                   -
1935                     5.372                  -                   -
1940                                          -                   -
1945                     6.109                  -                   -
1950                     6.346                  -                   -
1955                                          -                   -
1960                     8.697                  -                   -
1965                   10.283             16.660              26.943
1970                   11.546             18.104              29.650
1975                   13.721             19.556              33.294
1980                   15.763             21.815              37.578
1985                   17.875             23.493              41.368
1990                   20.401             23.646              44.047
1997                   21.851             20.779              42.630
2000                   22.665             20.538              43.203
2002                   24.302             20.896              45.198
2007                   20.227             17.607              37.834
2008                   19.909             18.289              38.198
2009                   20.066             18.157              38.223
2010                   20.235             18.032              38.267
2011                   20.114             17.768              37.882



Turizm:


Kapuzbaşı şelaleleri 500 m2'lik bir alan içerisinde 7 adet şelaleden ibaret doğa çatlağından, kayalar arasından fışkıran, 30-76 m. yüksekliklerden çok büyük su debisi ile dökülen, ayrıca yaz ve kış aylarında devamlı surette akan kaynak şelaleleridir.

Kapuzbaşı Şelalesi
Yahyalı'ya 76 km. mesafede Kapuzbaşı köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Ensenin tepe adlı blok kayadan çıkan şelalelerin beşi tepenin doğusunda, ikisi güneyinde yer almaktadır. 30-76 m. Arasında değişen şelalelerin suları, Aladağ-Aksu sular, ile birleşerek Zamantı Irmağına, oradan da Seyhan Nehri'ne karışırlar. Çepeçevre bir orman içinden (V) şeklinde dar bir vadiye akan, debisi son derece büyük olan sular gürültü ve ses ile birlikte dehşetli bir manzara arzederler. Aladağ zirvelerinde bulunan kar ve buzulların erimesiyle beslenen, yaz-kış suları hiç kesilmeyen şelalelerden doğudaki 3 şelale Takım şelale adını alırlar ve yükseklikleriyle tanınırlar. Elif şelalesi ile yayvan ve dağınık olup çevresi mesire yeridir.

Elif Şelalesi
Çıkış ve birarada bulunma özellikleri itibariyle toplam debisi yaz aylarında saniyede 27500 litreye ulaşan ve deniz seviyesinden 700 m. Yükseklikte olan Kapuzbaşı takım şelaleleri, çağlayan sularının sesi ve sütbeyaz rengi ile vahşi doğanın en görkemli görüntüsünü ve karşı koyulmaz gücünü ortaya koymaktadır. Şelale sularının boşaldığı vadi tabanında, ancak çok temiz sularda yaşayan kırmızı fosfor benekli şelalelere özgü alabalıkları yaşamaktadır.

Yeşilköy Şelaleleri
Yeşilköy köyüne 3 km. mesafedeki ziyaret mevkilerinde bulunan şelaleler, Zamantı ırmağının iki yakasından akmakta olup Antalya-Düden şelalesinin benzeri niteliğindedir.Zamantı ırmağının üstünü kapatan tabi bir köprünün baş kısmında yer alan şelalelerin büyüğü 20 m., küçüğü 10 m. Yüksekliğindedir. Günün belirli saatlerinde dönüşümlü olarak çekilen ve geri gelen sularıyla halk arasında bir takım efsanelerin doğmasına yol açan Yeşilköy şelaleleri, turistlerin olduğu kadar son günlerde bilim adamlarının da uğrak yeri haline gelmiştir. Yeşilköy Şelalesinin döküldüğü yer ile bu yerin biraz yukarısında doğal olarak meydana gelmiş iki adet doğal yer köprüsü mevcut olup bu yerlerde Zamantı ırmağı kaybolup tekrar ortaya çıkmaktadır. Oldukça ilginç tabi varlıklardır.



Derebağ Şelalesi
Yahyalı'ya 10 km. mesafede olup Derebağ Kasabası, Çağlayan Mahallesi sınırları içerisindedir. Yayvan akışlı kaynak çağlayanlardan olan Derebağ Şelalesi 15 m. yüksekliğindedir. İki mağara içinden çıkan temiz ve berrak kaynak suları daha sonra dar bir vadiden akarak Yahyalı'ya ulaşır. Çevresi piknik alanı olarak düzenlenmiştir.


Aladağlar Milli Parkı
Kayseri, Adana, Niğde ili sınırlarının kesiştiği noktalarda ilan edilmiş bir milli parktır. Milli park alanının %60'ı Kayseri ili, %30'u Adana ili, %10'u da Niğde ili hudutları dahilindedir. Türk turizminin geleceği açısından çok mühim olan Aladağlar Milli Parkı'nın Yahyalı sınırlarında doğa harikalarından Kapuzbaşı Şelaleleri, Hacer Ormanı, Yedigöller bulunmaktadır.
Hacer Ormanı
Türkiye'nin en iyi post ormanı olması özelliğini taşımaktadır.Etrafı çok dik yamaçlardan oluşmuş, Yedigöllere giriş ve çıkışın gerçekleştirildiği, yaban hayatının varolması ve helikopter iniş pistinin bulunması Hacer Ormanı'nı önemli kılan faktörlerdendir.
Türkiye'nin en güzel peysaj alanı Aladağlar-Yedigöller'den sonra, Toros Aladağlar Milli Parkı'nın en önemli ve isim yapmış coğrafyası; kendine has vadi, boğaz ve buzul kayalıklarının güzellikleriyle Yedigöller, Kapuzbaşı kaynak şelaleleri arasında yer alan ve her iki bölgeyi birbirine bağlayan ‘Hacer Ormanı'dır. Kayseri'nin Yahyalı ilçesi Ulupınar köyünün sınırları içerisinde yer alan ve deniz seviyesinden 2200 m. yükseklikte bulunan Hacer Ormanı'nı kuzey ve güneyden son derece dik ve yüksekliği 3000 m.'nin üzerinde genç buzul kayalıkları çevirir. Çok dik ve genç buzul kayalıklarının arasında oluşan basamak katlarda yaban keçileri yaşarlar. Hacer Ormanı'nda bulunan dört su kaynağından en önemlisi, orman merkezinde bulunan ve çevresi kamp alanı olarak değerlendirilen ‘Soğuk Pınar'dır. 2750 hektar bir alana sahip Hacer Ormanı'nın florasını; göknar, meşe, sedir, ardıç, gürgen, titrek kavak ve karaçam oluşturmaktadır. Hacer Vadisi ve Ormanı'nda keşfedilmeyi bekleyen mağaraların yanında, bilinenlerin en önemlisi Ulupınar köylüsü tarafından ‘doğal soğuk hava deposu' olarak kullanılan ‘Toprak Taş' mağarasıdır. Hacer Ormanı turizm, mağaracılık, dağcılık, manzara güzelliği ile Aladağlara takılmış bir inci gerdanlık gibidir.



Sultan Sazlığı (Kuş Cenneti)
Son günlerde avcılık, turizm, çevrecilik açısından Türkiye'nin sayılı kuş cennetleri arasında yer alan ve gün geçtikçe önemi artan Sultansazlığı hemen yanı başında tuzlu eko sisteme sahip Yay Gölü ile birlikte 17.200 hektara sahip bir kaynak değerdir.
Erciyes Dağı, Aladağ tabiat parkı, Kapadokya milli parkı arasında yer alması ve onların kendine has özellikleriyle bütünleşmesi, Sultasazlığı ve Yay Gölü'nü bölgede daha dikkate değer bir konuma getirmektedir.
İdari bakımdan Yahyalı Orman İşletme Müdürlüğü Av Koruma ve Üretme Şefliğine bağlı olması nedeniyle bu kuş cennetimizin Yahyalı ile ilgisi doğrudan ortaya çıkmaktadır.
Deniz seviyesinden yüksekliği 1072 m.olan Sultansazlığının göl derinliği en fazla 1,5 m'dir. Yahyalı'ya 23 km. mesafededir.
Tatlı su eko sistemi bünyesinde tutan Yay Gölü bitki ve hayvanlar için adeta bir cennet oluşturmaktadır. Bölgede 600.000 kırmızı kanatlı flamingo ile birlikte 1.250.000 civarında çeşitli türlerden kuşların yaşadığı gerçeği bölgenin gerçekten bir kuş cenneti olduğunu en güzel şekilde ifade eder. Saha 1968 yılında İsmet Sezer tarafından ortaya çıkarılmıştır.
1971 yılında ise Kara Avcılığı Koruma dayanılarak Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığınca ‘Su Kuşları Koruma ve Üretme Sahası' olarak tefrik ve tesis edilmiştir. 1971 yılından bu yana da koruma ve üretim çalışmaları Orman Genel Müdürlüğünce sürdürülmektedir.
Sahayı tehdit eden en büyük tehlike Saysallı, Dündarlı ve Yahyalı kocaçay sularının önüne yapılan barajların varlığıdır. Artık bu sular Sultansazlığı'na ulaşamıyor. Yağışlı giden havalarda kuşlar beslenebilecekleri suya kavuşmaktadır.
Aksi taktirde durak giden havalarda Sultansazlığı ve Yay Gölü kuruma tehlikesi ile karşı karşıya kalmakta ve kuşlar için güvenilir bir alan olmaktan çıkmaktadır. İstikbaldeki en iyi çözüm ise Zamantı Irmağı'ndan Ağcaşar Barajı'na su basacak olan ‘Zamantı Projesi'nin biran önce tamamlanması gerekmektedir. Sultan Sazlığı aslında Yeşilhisar ilçesine bağlıdır. Yeşilhisar'a yaklaşık 30 dakika mesafededir.
Zamantı Vadisi
Zamantı Irmağı'nın taşındığı vadi olup, ilçe hudutları içerisindeki uzunluğu 50 km.'dir. Vadi içerisinde bulunan Yeşilköy köyü ile Büyükçakır arası ‘Rafting' için bulunmaz bir alandır.
Bu alan AUTDOOR Spor, serüven ve hobi dergisinin 1997 yılı Ocak sayısında; Bakir suda beş çılgın, kah durgun, kah çılgın sularıyla ‘Rafting' için yepyeni bir imkân olan Zamantı Irmağında; sanki rafting yapmıyoruz da, 20. Yüzyıl sonunda ‘SADABAD'da geziyoruz...' diyerek Zamantı Vadisi'nin bu spor dalı için ne kadar elverişli olduğu vurgulanmış olmaktadır.
Ayrıca Zamantı Irmağı üzerinde 4-5 ve 6. derece zorluğunda çok sayıda parkurun bulunduğu ifade edilmektedir. Yine Zamantı Vadisi içerisinde 10 km.'lik çok dik yamaçlarla çevrili bir alanda mevcut olup, bu alan ‘Doğa Yürüyüşü' yapmak için çok uygundur.
Zamantı Vadisinde Nisan-Mayıs aylarında 150–250 m. mesafelerden düşen en az 10 adet şelale oluşur ve Zamantı Nehri'ne dökülür. Ancak zamanla bu şelalelerin suyu çekilir.
Zamantı Kanyonu
Yaklaşık olarak 10 km. uzunluğunda, Zebil Şelalesini de içine alan bir bölgedir. Bir Alman televizyonu tarafından hazırlanan belgeselde bu kanyon için ‘Grand Kanyonu'nu görmek için Amerikalara gitmeye ne hacet' deniliyor. Uzun yayladan çıkan Zamantı Irmağı, Alma dağının batı eteklerinden korkunç girdapları hatırlatan bir vadiden geçer. İşte bu korkunç girdapları hatırlatan vadi ‘Zamantı Kanyonu'dur.



Kaynaklar: Kayseri Valiliği
                 Yahyalı Kaymakamlığı
                 Yahyalı Belediyesi
                 Yahyalı Vikipedi
                 Aladağlar Ve Yedigöller