SULTANHANI H.630-634 / M.1232-1236

Kayseri Sivas yolunun 40. Kilometresinde Bünyan’a bağlı adını verdiği Sultanhanı Kasabasında, Alâeddin Keykubad’ın yaptırdığı bir eserdir. Alâeddin Keykubad, hol portalinde harap kitabesinden anlaşıldığı kadar 630-634 (1232-1236) arasında yaptırmıştır. Masif duvarlar ve çeşitli takviye kuleleriyle, dış görünüşte kale manzarası hakimdir.  Güneyden kuzeye doğru çok az meyillenen bir arazide 3900 m2 bir alanı kapsayacak biçimde inşaa edilmiştir. Han, yolcu, yük ve hayvan üçlüsünün konaklaması esnasında ihtiyaçların karşılanacağı barınak ve servis mekânlarını kapsayan iki kütle olarak tasarlanmıştır.

Selçuklu döneminde ticari yollara ve ticaret hayatına büyük önem verilmekteydi. Alaeddin Keykubat döneminde ise Selçuklular, Anadolu’yu gıpta ile bakılacak büyük bir ticaret merkezi haline getirmişlerdi. Mesela Sultanhanında kalan ticaret erbabı handa üç gün ücretsiz kalır, üç günden fazla kalacaksa diğer günlerin ücretini öderdi. Tüccarların bütün malları devletin güvencesi altına alınmıştı.  Han görevlileri sabah kapıyı açmadan herkese vukuat var mı diye sorar, vukuat varsa kimseyi dışarıya bırakmazlardı.  Hana gelen tüccar malı özenle sayılır ve eğer tüccar sabah yoluna devam edecekse, malı kendisine eksiksiz teslim edilir ve uğurlanırdı. Bu kervansaraylar aynı zamanda dünyada günümüzde sigorta olarak nitelendirdiğimiz malların sigorta edilmesi şeklinde ticaretin garanti altına alınmış olması nedeniyle yapılmıştır. Bu tür kervansaraylarda tüccara böylelikle devlet güvencesi sağlanarak ticaretin gelişmesi de sağlanmıştır.

Diyelim ki tüccar mallarını handan sapasağlam teslim aldı ve yoluna devam etti. Yolda soyguncular, tüccarın yolunu kestiler ve malını çaldılar. Devlet, soyulan tüccarın bütün mallarının karşılığını öderdi. Çünkü, Selçuklu devletinde ticaret devlet güvencesi ile yapılmaktadır. O yüzden Alaeddin Keykubat dönemi Anadolusu “efsanevi zenginlikler ülkesi” olarak anılıyordu.

Yapı, yüksek ve farklı biçimde payanda ve kulelerle desteklenmiş duvarlarıyla adeta küçük bir kale kimliği arz etmektedir. Kervansaray’ın girişinin bulunduğu kuzey cephede, taçkapının iki yanında silindirik kesitli ve birbirine bitişik demet pate biçiminde tasarlanan payandalar hem duvarı destekler hem de bugün büyük bölümü yıkılmış olan avlu taçkapısına çerçeve oluştururlar. Kuzeydoğu ve kuzeybatı köşelerindeki kuleler yıldız kesitlidir. Avlunun yan duvarlarında birer, kapalı barınak kısmının yan duvarlarında ikişer destek payandası ve kule yer almaktadır, Ön cephedekilerin, dışında bu desteklerin çokgen ve yarım daire şeklinde tasarlandıkları ve üzerlerinin konik birer daire şeklinde tasarlandıkları ve üzerlerinin birer külahla kapatıldığı gözükmektedir. Bu kulelerin saçak seviyesinde başlayan mukarnaslarla genişleyerek yükseldikleri dikkat çeker.  Kuzeydoğu ve kuzeybatı köşedeki kulelerin üst kısmının tüm yüzeyi dolaşan kuşakta iki şeridin geçmeler yapmasıyla oluşan dört kollu yıldız geçmelerle dairesel düğümler yapan şeritlerin oluşturduğu geometrik bezeme yer alır. Kuzeybatı köşedeki kulenin orta kısmında yüzeyden çökertilmişdikdörtgen biçimli kartuş içinde taşın erimesiyle tahrip olduğundan tam okunamayan bir yazı yer almaktadır. Buradaki  yazının “amel-i Yadigar(?)” ibaresini içerdiğinden bu ismin kervansarayın mimarı olduğu ileri sürülmüştür.

Kervansaraya girilen ve Kuzey cephenin biraz doğusuna kaydırılmış olan ve duvar yüzeyinden profillendirilerek içe doğru yerleştirilen taçkapıdan girilmektedir. Taçkapıyı çevreleyen sivri kemerin üzengi taşından sonraki üst kısmı tamamen yıkılmıştır. 1970’den sonra yapılan onarımlarda taçkapı, duvarının  taşları büyük oranda değiştirilmiş, orijinal bezemeli parçalardan bazıları duvar üzerinde bırakılmıştır. Taçkapı yanlardan ve üstten genişlikleri farklı üç bordürle kuşatılmıştır. Ayrıca üç bordür de taçkapı kemerini çerçevelemektedir. Bordürlerin tamamında kabartma olarak yapılmış, geometrik bezeme görülmektedir. Taçkapı  nişi üzerleri orjinalinden bezemeli oldukları anlaşılan zar başlıklı sütuncelerle sınırlandırılmıştır.  Sütünce başlığı üzerindeki bitkisel bezemeli bakiyelerden kavsara köşeliklerinin bitkisel kompozisyonlarla doldurulmuş olabileceği anlaşılmaktadır. Taç kapı yan nişleri üç cepheli olarak düzenlenmiş olup üç sıra mukarnaslı kavsaraya sahiptir. Kavsara’nın üzerinde sivri kemerle çevrelenmiş yüzeye ve bu yüzeyi kuşatan kemerin meyillendirilmiş alnına geometrik bezemeler işlenmiş, kemer köşelerine de altı yapraklı rozetler kabartılmıştır.

Kervansarayın hamamına batı cephenin kuzey cephesine açılan basık kemerli kapıdan girilmektedir.  Hamam tek mekânlı olarak değil, soyunma, soğukluk, sıcaklık, su deposu ve külhan bölümlerinden oluşmaktadır. Hamamın üst örtü seviyesi ısı yalıtımı gözetilerek hanın genel üst örtüsünden daha aşağıda tasarlanmıştır. Hamamın soyunmalık bölümü yaklaşık kare ölçülerde bir mekan olup üzeri doğu-batı yönünde uzanan sivri tonozla örtülmüştür. Soyunmalığın güney cephesinin batı köşesine açılan kapıdan soğukluğa geçilir. Bu bölüm kubbe üzerine açılan üç adet yuvarlak ışık gözü ile aydınlatılmıştır. Sıcaklık mekanına, soğukluğun güney köşesine açılan kapıdan geçilir. Sıcaklık mekanında tüm cephelerde birer musluklu ayna taşı bulunur. Kurna yoktur. Sıcaklığın kuzey tarafında su deposu bulunmaktadır. Su deposunun kuzeyinde de hamamın külhanı yer alır.



Avlu ortasında, örnekleri arasında en süslü olarak nitelendirilen ve L biçiminde dört yığma ayağa atılmış dört sivri kemerle fevkani olarak düzenlenen mescit yer almaktadır. Mescidin alt katının üst örtüsü çapraz tonoz olup burada bir çeşme veya havuz olup olmadığına dair bir kalıntı yoktur.  Mescit ibadet mekanına kuzey cephede iki kanatlı olarak düzenlenen 11 adet basamaklı merdivenle çıkılmaktadır. Basamakların birleştiği seviyenin alt kısmına kırık çizgi sisteminde gelişen 10 kollu yıldız bezemesinin işlendiği dairesel madolyon kabartması yapılmıştır.  Mescidin kapısı, iki bordürle üç yönden kuşatılmıştır.  Dıştaki bordür yarım yıldız dizisini, içteki kalın bordür ise kırık çizgi sisteminden gelişen 16 kollu yıldızların yarım örneklerinden oluşan geometrik bezemeleri içerir.

Kervansarayın kapalı barınak kısmına avlunun güney duvarından dışa taşırılmış olan taç kapıdan girilmektedir. Kapalı barınak kısmı 24 bağımsız yığma ayağa ve duvarlara doğru batı doğrultusunda atılmış sivri kemerlerle girişe paralel yedi sahınlı olarak düzenlenmiştir.

Hasan Yüksel



KAYNAKÇA

•        Halit Erkiletlioğlu; Kayseri Tarihi (En Eski Zamandan Osmanlılara Kadar), Kayseri 1993

•       Mehmet Çayırdağ; Kayseri Tarihi Araştırmaları, Kayseri 2001

•        Sebil Yıldız; I. Alaaddin Keykubad’dan Günümüze Gelen Mükemmel Eser, Sultanhanı, Bünyan Kültürü, Aylık Kültür Dergisi, sayı 3,Kayseri Ocak 1993

•        Doç. Dr. Yıldıray Özbek, Yrd. Doç. Dr. Celil Arslan; Kayseri Taşınmaz Kültür Varlıkları Envanteri Cilt I-II-III, Kayseri 2008

•        S.Burhanettin Akbaş; Bünyan ve Yöresi Halk Edebiyatı Folklor ve Etnografyası, Kayseri 1994

FOTOĞRAFLAR: Kayseri Büyükşehir Belediyesi

KARACAÖREN KÖYÜ MAZİDE KALANLAR

Kerime Adıklı

Nezir ve Duran Akın

Aliş Hoca ve Köy Öğrencileri

Aliş Hoca ve Köy Öğrencileri

Tevfik Altıntaş

1973 Hüseyin ve İsmail

Ahmet Babayiğit, Hüseyin Öztoprak

Ahmet Babayiğit ve T. İsa

Hüseyin Babayiğit

Hüseyin Babayiğit

Hüseyin Babayiğit ve İzzet

İsa ve Mustafa Babayiğit

İsa Babayiğit ve Duran

Zülfükar Balcı, Ali Gündolar, Mustafa Türkoğlu, Ömer Özsoy, Remzi Balcı

Bekir Balcı, Mehmet Çamağaç, Mehmet Torun

Hacı Bekir ve Pala Hüseyin

Ahmet Balcı, ?

Bekir Balcı'nın Damat Traşı

Bekir Balcı'nın Nişanı

Refik Balcı

Alim Ballı ve ailesi

Alim Ballı ve Misafirleri

Hüseyin, Mehmet, İsmail Ballı

Süleyman Ballı, .........

Süleyman Ballı,  ?

Berat, Ali, Hatice, Nermin Fatma, ?

Berat ve Ali

             Kaynak: Karacaören Köy Sitesi

MEHMET KORKMAZ (1961 - )

O6.09.1961 yılında Hasan ve Lütfiye Hanım’ın 8. Çocuğu olarak Bünyan’da dünyaya geldi. Bünyan’da Paşa Efendiler olarak tanınırlar. Çocukluğu Bünyan’da geçti.  İlk eğitimine Atatürk İlkokulunda başladı. Buradan 1972 yılında mezun oldu. Aynı yıl Bünyan Ortaokuluna ve daha sonrasında Bünyan Lisesine devam etti. Bünyan Lisesi’nden 1978 yılında mezun oldu.  Mezun olduktan sonra dört ay Ankara’da kaldı.

Korkmaz Ankara’da iken 1979 yılında o dönemde adı “Kayseri Devlet Mimarlık ve Mühendislik Akademisi”  olan Kayseri Erciyes Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektronik Mühendisliği bölümünü kazandı. O dönemdeki siyasal olaylar nedeniyle okula gecikmeli olarak 1980 yılında,  6 ay sonra başlamak zorunda kaldı. 1983 yılında buradan mezun oldu. Üniversiteyi okurken, 1981 yılında Camii Kebir mahallesinden Yalçın Kaşıkçı’nın kızı Fatma Hanımla hayatını birleştirdi. Okulda okurken babası çiftçi olduğu için çoğunlukla yaz dönemlerinde babasının işlerine de yardımcı oldu.  Üniversiteyi tamamladıktan sonra 1984 – 1986 yılları arasında Malatya 2. Ordu’da Yedek Subay olarak askerlik görevini ifa etti.

Korkmaz askerden döndükten sonra 1986 yılında Antalya Sümerbank’ta işe başladı. Babasının rahatsızlanması üzerine işinden istifa ederek Bünyan’a dönmek zorunda kaldı.  Bünyan’a döndükten sonra babasıyla birlikte çiftçiliğe devam etti.  Çiftçilik yaparken bir yandan da boş durmayarak çeşitli kurumların sınavlarına girdi. Teknik öğretmenlik sınavını kazanıp atanmayı beklerken, Sağlık Bakanlığı’nın sınavını da kazandığını öğrendi ve burada işe başlamayı tercih etti. İlk olarak Sağlık Bakanlığı İzmir 3 no’ lu Bölge Depo ve Tamirhane Müdürlüğü’nde Elektronik Mühendisi olarak 11.01.1989 tarihinde göreve başladı.  31. Mart 1990 yılına kadar burada çalıştıktan sonra Kayseri’ye tayinini istedi.  Kayseri’de 10 no ‘lu Donatım Bölge Müdürlüğü Tıbbi (Medikal) Cihazlar Bölümü’nde Elektronik mühendisi olarak çalışmaya başladı. 1994 yılına kadar burada görev yaptıktan sonra Kayseri Devlet Hastanesinde Teknik Bakımdan Sorumlu Elektronik Mühendisliği görevini yürüttü. 1999 yılında yapılacak olan Mahalli seçimlerde aday olabilmek için bu görevinden istifa etti.

Korkmaz 1999 yılında MHP’den Bünyan Belediye Başkan aday adayı oldu ve 4 aday içerisinden seçilerek, MHP’den Bünyan Belediye Başkan Adayı oldu.  Yapılan seçimler sonucu siyasi rakiplerini geride bırakarak Bünyan Belediye Başkanı oldu ve 26 Nisan 1999 yılında Belediye Başkanlığı görevine başladı.

Belediye Başkanlığı döneminde insana saygı, sevgi ve kaliteyi amaç ve hedef edinerek göreve başladı.  Bünyan’ın birçok sıkıntısını gidermek için göreve geldi fakat iktidarın üçlü koalisyondan oluşması ve 2001 yılındaki ekonomik kriz nedeniyle birçok sıkıntı yaşadı. Bünyan için yapmayı düşündüğü birçok şeyi bu sıkıntı nedeniyle yapamadı.  İlk icraatlarından biri belediyenin gelir gider bütçesini dengelemek oldu.  Bu amacını yerine getirmek için Bünyan Belediyesinin ve şirketlerinin birçok borcunu ödeyerek gelir ve gider bütçesi arasında dengeleme yaptı. O dönemde Belediyenin dışarıya yaptırdığı birçok işin belediye bünyesinde yapılabileceğini kanıtladı ve yerine getirdi. Kendi partisini de karşısına alarak Bünyan’da yapılan birçok çıkar işlerinin önüne geçmeye çalıştı.

Belediye Başkanlığı döneminde Bünyan Belediyesi’ne gelir sağlayacak olan, Belediye Anonim şirketinin uhdesinde Tarım İşletmesini kurdu. Bünyan’da ilk konteynerle çöp toplama sistemini getirdi. Bu sisteme yönelik olarak ilk etapta Bünyan Belediyesi’ne ihale ile satın alarak 2 adet çöp toplama kamyonu ve 300 adet çöp konteynerini getirtti. İkinci bir ihale ile 150 adet çöp konteyneri daha satın alındı. Bünyan’ın çöp sorununu hallettikten sonra Bünyan’ın fen işleri ile ilgili olarak birçok işe el attı. Bünyan’da ilk defa 2 adet Fatih Damperli kamyon ve 1 adet Kazıyıcı ve Yükleyici kepçenin alınmasında öncü oldu.  Bünyan’da o dönemde sorun olan ve birçok su gitmeyen eve su gitmesi için problemleri çözmeye uğraştı ve bu konuda başarılı oldu. Bünyan’a itfaiye araçlarını ve birkaç belediye otobüsünü daha kazandırdı.  Ayrıca Cenaze yıkama işlerini kolaylaştırmak için Bünyan’a ilk şofbenli cenaze yıkama aracını ve Cenaze taşıma aracını kazandırdı.  Belediye çay bahçesini düzenleyerek burada Bünyan’a hizmet verecek olan lokantayı yaptırdı.  Lokanta’nın üzerine de dışarıdan gelecek olan misafirlerin konaklayabileceği bir misafirhaneyi inşa ettirdi.  Yeniden düzenlenen çay bahçesinin adı da “700. Yıl Osmanlı Çay Bahçesi” oldu.

Korkmaz’ın yaptığı hizmetler bunlarlada kalmadı. Tepe Dibi’nde bulunan belediyeye ait yeri adeta bir atölyeye çevirdi ve Bünyan Belediyesine ait otobüslerin ve araçların yeniden tadilatı ve boya işleri burada belediyenin imkânları ile yapıldı ve dışarıya para aktarılmamış oldu.  Korkmaz, Bünyan’da Canlı Hayvan pazarının kurulmasını sağladı ve bu amaçla seçilen Bünyan Belediyesi mülkiyetindeki arazi üzerine hizmet binaları inşa ettirdi. Kurulan pazarın arazinin tüm duvarlarının ve hizmet binalarının inşaatının Belediye’nin imkânları ile yapılmasını sağladı.  Bünyan Belediye Otobüs şirketini yeniden düzenledi.  Bünyan’da ilk defa sıcak asfaltlama işlerinin yapılmasını sağladı. Belediyeye ait büz ve parke sistemini faaliyete geçirerek Belediyenin imkânları ile büz ve parke üretilmesini sağladı. Cami-i Cedit Mahallesi’nin alt yapı işleri ve Bünyan’da bulunan birçok okulun tüm alt yapı işlerinin yenilenmesini büyük gayretle sergiledi. Çarşı merkezinde bulunan Namık kemal İlkokulu’nun bahçesini cenaze toplanma alanı olarak yeniden düzenledi.

2003 yılında ilk defa Bünyanlılar Zirvesi’nin gerçekleşmesini sağladı.  Zirvede Bünyan’a nasıl bir hizmet sağlanacağı ve Bünyan’ın nasıl kalkındırılacağı yönünde kararlar alındı.  Ayrıca Türkiye’nin her tarafında bulunan Bünyanlıların kaynaştırılması amaçlandı.  Döneminde Pancar Bölge Müdürlüğü’nün ve Bağ-Kur Bölge Müdürlüğü’nün Bünyan’a getirilmesinde büyük katkıları oldu.

Korkmaz belediye başkanlığı döneminde 2002 yılı Kasım ayında yapılan seçim sonuçlarına göre partisinin üye kayıtlarını yenilemek amacıyla silmesi sebebiyle 2003 yılı Nisan ayına kadar Bağımsız olarak Belediye Başkanlığını yürüttü. Nisan 2003 yılında AKP’ ye geçti ve görevini bu parti bünyesinde yürüttü.  31 Mart 2004 yılında yapılan mahalli seçimler sonucunda görevini rahmetli Ahmet Yaşar Toktaş’a devretti.  Bu arada 2.5 yıl içerisinde belediyenin bir çok borcunu ödeyerek neredeyse borçsuz bir belediyeyi devretmiş oldu.

Korkmaz belediye başkanlığı görevinden sonra 12.05.2014 yılında yeniden Kayseri Devlet Hastanesi’ndeki eski görevine döndü. Burada görevini Teknik Sorumlu olarak devam ettirdi. Aynı zamanda 2007 yılından itibaren Sağlık Bakanlığına bağlı olarak Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumunda, Tıbbi Cihaz Denetçisi olarak görev yaptı. Emekli olmadan önce Kayseri Eğitim ve Araştırma Hastanesinde Teknik Hizmetlerden Sorumlu Müdür Yardımcılığı görevini yürüttü.  31. 03.2016 yılında emekliğe ayrıldı. 

Mehmet Korkmaz sırasıyla Burcu, Nimet Ebru, Hasan ve Meltem adında 4 çocuk ve 7 torun sahibidir.

Hasan Yüksel