KAYSERİ'NİN COĞRAFİ YAPISI

KAYSERİ'NİN COĞRAFİ YAPISI

KONUM

Kayseri, İç Anadolu’nun güney bölümü ile Toros Dağlarının birbirine yaklaştığı bir yerde Orta Kızılırmak bölümünde yer alır.

37 derece 45 dakika ile 38 derece 18 dakika kuzey enlemleri ve 34 derece 56 dakika ile 36 derece 58 dakika doğu boylamları arasında bulunmaktadır.

Doğu ve kuzeydoğusu Sivas, kuzeyi Yozgat, batısı Nevşehir, güneybatısı Niğde, güneyi ise Adana ve Kahramanmaraş İlleri ile çevrilidir.

YÜZÖLÇÜMÜ VE ARAZİ DAĞILIMI

İl yüzölçümü 16.917 km2 dir. Türkiye'nin % 2,2' lik bir bölümünü kaplar. İlin yüzölçümünün yaklaşık %40'ını tarım arazisi oluşturmaktadır. En düşük arazi oranı ise orman ve fundalık alandır.Kayseri orman yönünden oldukça fakirdir. 

İl merkezinin denizden yüksekliği ortalama 1050 m.'dir

Kayseri'yi kuzeybatı ve kuzeyden Yozgat, kuzey ve kuzeydoğudan Sivas, Doğudan Kahramanmaraş, güneyden Adana, güneybatıdan Niğde, batıdan Nevşehir çevreler. 

İl yüzölçümünün yaklaşık yüzde 20’sini Pınarbaşı ilçesi oluşturmaktadır. Bunu Develi, Tomarza ve Sarız ilçeleri izlemektedir. 

                İlçeler                     Yüzölçümü km2                   Oran (%)

                Kocasinan                       721                               04,26

                Melikgazi                        700                               04,15

                Akkışla                           440                                02,60

                Bünyan                        1.310                                07,74

                Develi                          1.843                               10,90

                Felahiye                          410                               02,42

                Hacılar                            621                               03,67

                İncesu                             860                                05,08

                Özvatan                          200                                01,18

                Pınarbaşı                      3.300                               19,52

                Sarıoğlan                         710                               04,20

                Sarız                            1.410                                05,33

                Talas                               650                                03,84

                Tomarza                      1.452                                08,58

                Yahyalı                         1.310                                07,74

                Yeşilhisar                         980                                05,79

İKLİM VE METEOROLOJİK GÖSTERGELER

Kayseri İlinin birçok yerinde bozkır iklimi özellikleri vardır. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlıdır. Yüksek yerlerde ise yayla iklimi hüküm sürer.

DAĞLAR, OVALAR, AKARSULAR, PLATOLAR VE GÖLLER

İlin en önemli ve en yüksek dağı 3.916 metre yüksekliğindeki Erciyes Dağıdır. Erciyes Dağı, göğsünde ve eteklerinde birçok tali volkan tepelerinin bulunduğu sönmüş bir küme volkandır. Dağcılık sporu ve kış turizmi açısından önemli bir yeri vardır.

Diğer önemli dağlar, Aladağ (3.735 m), Dumanlı Dağları (3.024 m), Eyrikuzey Tepesi (2926 m), Binboğa Dağı (2.856 m), Sütdonduran Tepesi (2797 m), Koç Dağı (2700 m), Kolanlı Dağı (2680 m), Yılbant Dağı (2602 m), Sandıkdere Tepesi ( 2601 m), Lifos Tepesi ( 2509 m), Hınzır Dağı (2.500 m), Bakırdağ (2.462 m), Kefeli Dağı ( 2417 m), Karnıyarık Tepesi (2391 m), Gökdağ (2197 m), Tahtalı Dağı (2.100 m), Soğanlı Dağı (2.100 m), Rostan Dağı (2.100 m), Beydağı (2.054 m), Kızılviran Dağı (1.950 m), Aygörmez Dağı (1.950 m), Hodul Dağı (1.937 m) ve Koramaz Dağı(1.900 m), Yılanlı Dağı (1843 m), Bozdağ (1772 m) 'dir.

İlin önemli gölleri Camız Gölü, Çöl Gölü, Sarıgöl, Yedigöller, Yay Gölü (3650 hektar, maksimum derinlik 1.5 m.) ve Sarıoğlan İlçesinin Güneybatısında Palas Ovasında yer alan Tuzla Gölüdür. Bunların yanısıra çeşitli büyüklüklerde barajlar ve göletler vardır. Bunlar Ağcaşar Barajı, Akköy, Kovalı, Sarımsaklı ve Selkapanı, Yamula Barajları ile Efkere, Karakuyu, Şıhlı, Tekir ve Zincidere göletleridir.

İlin önemli akarsularının başında Kızılırmak gelmektedir. Kızılırmak Nehrinin 128 kilometrelik bölümü Kayseri il sınırları içerisinde yer almaktadır. Kızılırmağın kolları olarak Sarımsaklı Suyu (55 km), Kestuvan Suyu (48 km) ve Değirmendere Suyu (32 km) bulunmaktadır. Diğer önemli akarsuları Zamantı (250 km) ve Sarız Çayı (60 km) Seyhan Nehrinin kolu durumundadır.

Kayseri'de büyük ovalar vardır. Bunların başlıcaları Erciyes'in Kuzey ve güneyindedir.Kuzeyindeki ova, deniz seviyesinden ortalama 1050 m. yükseklikte bulunan 355 km2 alana sahip "Kayseri Ovası" dır. Kuzeydoğu-Güneybatı yönünde uzanan ovanın boyu 48 km.'dir ve bu eksen boyunca yer yer daralmalar ve genişlemeler gösterir. Kuzeydoğu bölümünde 7-8 km. genişliği olan ova Güneybatı ucuna doğru daralır ve eni İlçesu ilçe merkezi yakınlarında 1-2 km.'ye iner. Ovanın güneybatı bölümünde geniş alan kaplayan Karasazlık, kurutulmuş eski bir bataklıktır. İlin bir başka büyük ovası Erciyes Dağı'nı güneyinden ve güneybatısından çevreleyen "Develi Ovası" dır. Burası da Kayseri ovası gibi bir çöküntü ovasıdır. Çemberimsi bir görünüşü olan bu büyük ovanın alanı yaklaşık 1000 km2' dir. Kuzey-güney yönünde uzunluğu 40 km., Doğu-batı yönünde genişliği 35 km. olan ovanın deniz seviyesinden ortalama yüksekliği 1075 m.'dir. Ovanın ortasında Yay Gölü adı verilen bir göl yer alır. Bu ovanın büyük bir kısmı genel olarak "Sultan Sazlığı" diye anılan bataklık-sazlık yerler halindedir. Kayseri'de bu büyük ovalardan başka ilin kuzeyinde iki küçük düzlük daha vardır. Bunlar Palas(Gölova) (50 km2) ve Sarıoğlan Ovalarıdır. 

Kayseri ili arazisinin önemli bir bölümü akarsularla derin yarılmış platolar biçimindeki yüksek düzlükler veya kimi yerde dağlar arasında uzanan ve yine derin vadilerle parçalanmış havzalardır. Bunların her çeşidine il arazisinde rastlanır ve yükseklikleri yerine göre değişir. Kayseri ve develi ovalarının çevresinde, ova tabanından 100-300 m. yükseklikte böyle düzlükler geniş yer tutar. Bunların üstü büsbütün düz olmayıp, genişçe düz yerler arasında tepeler ve dalgalı arazi de vardır. Bunların örnekleri Kayseri Ovası Kuzeyindeki Erkilet ve Kızılırmak Vadisi arasında uzanan lav ve tüf örtülü platolar (1300-1400 m.) ile yine bu ovanın doğu kenarında ve Develi Ovası'nın doğu ve batı yanlarında uzanan platolardır. İlde, Kızılırmak'ın kabaca kuzeyinde yer alan 16 km. uzunluğunda ve 1550 m yüksekliğindeki Sultan Sekisi Platosu ile bu ırmağın güney yakasındaki Amarat Platosu yatay duruşlu kalkerler (yer yer travertenler) ve lavlarla örtülü, altlarında kalın çakıl yığınları bulunan yüksek plato şekilleri bulunmaktadır. Akarsularla derin şekilde yarılmış, bu durumları ile plato biçimi almış havzalardan Uzunyayla ile Zamantı teknesi de Kayseri'nin önemli ve geniş yer tutan yeryüzü şekillerindendir. 

BİTKİ ÖRTÜSÜ

Kayseri ili topraklarında genelde bozkır (step) bitki örtüsü egemendir. Ovalar bozkır görümünde oldukları gibi tepeler ve dağlık alanların büyük bölümü de bu görünüşe bürünmüşlerdir. Yüksek kesimlerde yer yer iyi orman örtüsüne rastlanırsa da, topraklar genellikle bozuk orman ve çalılıklarla kaplıdır. İlin hemen hemen her kesiminde meşe türleri ve ardıç mevcuttur. Buna karşılık güney kesimindeki Toroslara yakın yerlerde ve dağlık alanda karaçam ve sarıçam, ladin, Sarız ilçesinde Toroslara yakın yerlerde Lübnan sediri, Tomarza ilçesinde Toroslara yakın yerlerde göknar yaygındır. Ormandan yoksul kalmış iç kesimlerdeki dağlarda ise seyrek çalılıklarla birlikte otlar geniş yer tutar. Dağlar arasındaki çöküntü havzalarında ve ovalarda önceleri bozkır örtüsünün egemen olmasına karşılık, bu kesimler daha sonra geniş ölçüde tarım alanı durumuna getirilmiştir. Dağların etek bölümü ise genellikle bağlık ve bahçeliktir. Dağların yüksek kesimlerinde gevenlikler, otluklar ve bunların arasında dikenlikler ile yükseklerde dağ çayırları yer tutar.

Kaynak: Kayseri Valiliği Sitesi

             Kayseri Salnamesi Almanak 2005