PINARBAŞI İLÇESİ

İlçe Kaymakamı: Aziz Oğuz Alemdaroğlu                Tel. sant: 0 352 512 17 02
Belediye Başkanı: Memduh Uzunoğlu                       Tel. sant: 0 352 512 10 35
İlçe Nüfusu: 35.388
Yüzölçümü km2:  3.383
İl Merkezine Uzaklığı: 91 km.

İlçenin Tarihi:


Pınarbaşı ilçesi, ilk olarak 1861 yılında Sultan Abdülaziz zamanında Aziziye adıyla Sivas Vilayetine bağlı bir kaza merkezi olmuştur. Bu tarihten önceki idari taksimattaki yeri hakkında tarihi kayıtlarda her hangi bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak ilde tarihi eserlerden birçok devlet ve uç beyliklerinin sınırları içerisinde kaldığı bu beylikler arasındaki mücadelelere sahne olduğu anlaşılmaktadır.

Anadolu Selçuklularının yayılma faaliyetlerine sahne olmuş bir yerdir. Pınarbaşı İlçesinin kuzeybatısında bulunan, Melikgazi adıyla bilinen ve Danişment Gazi oğullarından Emir Gazi ve ailesine ait olduğu tahmin edilen türbe ve mumyalardan, İlçenin bir dönem Danişment beyliği hükümranlığında kaldığı 1178 den sonra bu beyliğin Sultan II. Kılıçarslan'ın baskısıyla Suriye topraklarına çekilmesinden sonra Anadolu Selçuklu Devletinin egemenliğine girdiği tahmin edilmektedir.

İlçe 1861 yılında Sultan Abdülaziz tarafından Sivas iline bağlı olarak “Aziziye” adıyla kurulmuştur. İlçenin kuruluş Kanun sayısı ve tarihi ile ilgili herhangi bir kayda rastlanmamıştır. Cumhuriyetimizin ilanından sonra Şirvan Dağının eteklerindeki kaynak suyundan dolayı Pınarbaşı adını almıştır.

Yukarıda Pınarbaşı'nın Osmanlı'nın son dönemlerinde ki tarihi anlatılmakla birlikte trarihi daha eskilere dayanmaktadır. Pınarbaşı İlçesi çok daha eski bir yerleşim yeridir. Bir zamanların Ariaratia’sı, Osmanlının Aziziyesi ve Cumhuriyet döneminin Pınarbaşısı... 

Pınarbaşı’nın tarihini bundan 2200 yıl önce kurulan efsanevi Ariaratia devleti ile başlatan tarihçiler, o dönemde Anadolu’nun idari, ticari ve kültürel merkezleri arasında adını zikrediyorlar ve önemle bahsediyorlar. Ariaratia Krallığının merkezi olan bugünkü Pınarbaşı ilçesi hakkında şu bilgilere rastlanıyor: Caussos (Göksu) ile Sebastia (Sivas) yolu üzerinde, içinden Tsamanthos (Samandos – Zamantı) çayının geçtiği sulak ve ormanlık bir yerdir. 
ANADOLU’DA İLK BARAJ... 
Anadolu’da ilk baraj 2200 yıl önce Pınarbaşı ilçesinde yapılmış. Ariaratia Krallığı zamanında öyle bir refah ve mutluluk yörede hüküm sürmüş ki, bölge inanılmayacak derecede kalkınmıştır. Bunun neticesi olarak Karakuyu köyü yakınlarında bu dönemde bir baraj bulunduğu biliniyor. Bugün pınarbaşı ilçesinde “Bağlama” adı verilen bölgede (Yatılı Bölge Okulunun yanı) bu barajın kalıntıları görülebilir. Anlatıldığına göre, bugün ilçenin bulunduğu yer ise o tarihte baraj sularının altında kalmaktaymış. Bu sularda kral ve ailesi sandal gezintileri yaparlarmış. Ahali ise bugünkü Tepemahalle, Çukuryurt ve Beştepeler’de oturuyormuş. 
Şimdi Bahçecik Barajının  yine bu çevreye yakın bir yerde yapılacak olması manidar geliyor. 2200 yıl sonra bölgeye ikinci baraj yapılmış olacak. 
AZİZİYE...AZİZİYE... 
Pınarbaşı, Aziziye adı ile 1861 tarihinde Sultan Abdülaziz tarafından Sivas’a bağlı bir kaza (ilçe) olarak kurulmuştur. Bu ad türkülere, ağıtlara ve Dadaloğlu’nun deyişlerine konu olmuştur. 
Ünlü tarihçi ŞEMSETTİN SAMİ, Kamusu’l-alam adlı eserinde Aziziye hakkında tafsilatlı bilgiler aktarıyor: 
“Aziziye”, Sivas vilayet ve sancağında ve Sivas şehrinin 125 km.cenub-i garbisinde olarak “Keçi Dağı” (Şirvan Dağı)’nın eteğinde ve “Zamantı Çayı” mecrasının garbinde kaza merkezi bir küçük kasaba olup 1600 ahalisi, 2 Cami-i Şerifi, 39 dükkanı, 2 hamamı, 1 hanı, 1 Rüştiye Mektebi ve 1 kışlası vardır. Bu kasaba 1277 (1861) tarihinde tesis olunarak o sene cülus eden Cennetmekan Sultan Abdülaziz Han’ın namına nisbetle tesmiye olunmuştur. “Aziziye” kazası ve vilayet sancağının müntehai cenub-i garbisinde vaki vasi bir yer olup şimalen Tunus ve nıfsı Sivas, şarken Gürün kazalarıyla, cenüben Halep ve Adana vilayetleriyle garben dahi Ankara vilayetinin Kayseri Sancağı ile muhat ve mahduttur. 
Arazisi yüksekçe ve arızalı olup Keçi Dağı, Hınzır Dağı, Binboğa Dağı ve Soğan Dağı, kazanın dahilindedir. Kısm-ı azami Adana vilayetinden Akdeniz’e dökülen Seyhan Irmağı Havzası içerisinde olup başlıca nehirleri olan “Zamantı” ve “Göksu” çayları mezkür ırmağın menbai hükmündedir. Kazanın şimal-i şarki köşesindeki sular ise “Fırat” a tabidir. Ve “Kızılırmak” kazanın şimal-i garbi köşesini kateder. Bu vecihle bu kazanın arazisi, Akdeniz’e, Karadeniz’e ve Basra Körfezi’ne su gönderiyor ki bu da irtifaına alamettir. Arazi münbitesi dahi çok olup Hububat ihracata elverişli ise de kaza henüz hiçbir şose ve bir iskeleye bağlı olmayıp mesafeleri de uzun olduğundan zahire mahsulünden hakkıyla faydalanılmıyor. Elma, armut, üzüm vs.meyvaları dahi vardır. Harız (Sarız) ve Sadabad (Saimbeyli) nahiyelerinde iki büyük orman olup bunlardan hayli odun ve kereste kesilerek Sivas’a ve Kayseri’ye nakledilir. Kaza 31 nahiye 282 karye havi olup 93.303 ahalisi vardır ki bu miktarlardan yalnız 2743’ü mezhep-i sülüse (şafi) bir kısmı Ermeni ve 1371’i Rum olup küsuru tamamen Müslim ve Hristiyanlari dahi Lisan-ı Türki ile mütekellimdirler. 
Kazada gerek eskiden ve gerek sonradan birçok Çerkez muhacirleri iskan edilmiştir. Kazanın hudutları içinde 85 camii, 24 mescit, 10 medrese, 76 İslam ve 9 Hıristiyan mektebi mevcuttur” 
DÜNYANIN EN BÜYÜK PAZARI: YABANLU PAZARI (Pazarören) 
Orta zamanlarının en meşhur pazarlarından olan Yabanlu Pazarı Pazarören’de idi. Yabanlu Pazarı Selçuklular devrinde her yıl Anadolu’da kurulan, kelimenin şimdiki geniş manası ile, milletlerarası büyük bir fuarın adıdır. Öyle ki Yabanlu Pazarı’nın mahiyeti dolayısıyla XIII.yüzyılda sadece İslam aleminin değil, dünyanın en büyük milletlerarası fuarı olduğu ilmi bakımdan tereddütsüzce ifade edilebilir. 
Yabanlu Pazarı üzerinde en tafsilatlı bilgi veren biricik müellif, Zekeriya b.Muhammed el-Kazvini'dir. (Ölümü: Irak’ta 1283 yılında). 
Zekeriya el-Kazvini “Âsarü’l-Bilâd ve Ahbârü’l-‘İbâd” adlı tanınmış eserinde Yabanlu Pazarı hakkında aynen şunları yazıyor: 
“Anadolu’da her yıl baharın başında kırk gün süren bir pazar kurulur. Bu pazara Yabanlu denilir. Bu pazara uzak yerlerden, doğu, batı, güney ve kuzeyden insanlar gelir. Tacirler bu pazara katılmak için pek büyük bir gayret sarf ederler. Doğu tacirlerinin emtiasını Batılı tacirler alırlar. Batılılarınkini de Doğulu tacirler alırlar. Kuzeyden gelenlerin mallarını Güneyli tüccar ve Güneylilerinkini de Kuzeyliler satın alırlar. Bu pazarda Türk ve Rum köleleri ve karavaşları (cariyeler) bulunur. Güzel atlar ve katırlar da satılır. Yine orada atlas ve sakallat kumaşlarından yapılmış elbiseler, kunduz, denizköpeği kürkleri ve Burtâs kürkleri de satılıp alınır. Yabanlu’da kusurlu malların kusurları hayret verici bir şekilde gizlenerek satışa arz edilir. Bu pazarın geleneklerinden biri de şudur: satın alınan bir mal asla geri verilemez. Anlatıldığına göre tâcirlerden biri yüksek bir fiyatla yakışıklı bir memlûk (delikanlı ve çocuk yaşta köle) satın almış. Tâcir, satıcı uzaklaştıktan sonra kölenin güzel bir kız olduğunu görmüş.” 
Yabanlu Pazarı hakkında bize bilgi veren Zekeriya el-Kazvini’nin anlattığına göre, “bu büyük pazarın faaliyeti Moğol hâkimiyeti devrinde, XIII.yüzyılın sonlarında veya XIV.yüzyılın ilk çeyreğinde sona ermiştir.” 
Yabanlu Pazarı’nın yerini tam olarak tesbit etmek çok zor. Ancak Faruk Sümer, bu büyük pazarın büyük bir ihtimalle; Pınarbaşı kazası dahilinde olduğunu (Pazarören) söylemektedir. 

İLÇEDEKİ TARİHİ ESERLER:

Karslı Camii,Kilise Kalıntısı(Han Köyü),Mezar Anıtı(Güz Suyu Mevkii),Konut(Kayaönü Mah.Yıldız Sok.No:6),Yeni Hamam(İnönü Cad.),Kümbet(Lise Cad. No:10), Konak(Lise Cad.No:49),Konak(Lise Cad.No:70),Aziziye Camii(Hükümet Meydanı),Mehmet Ali Bey Camii(Hükümet Meydanı),Barbaros İlkokulu(Hükümet Meydanı),Kilisi(Hal Cad.),T.H.K. Pınarbaşı Şub.Bşk.(Lise Cad.No:30),Kızılhan Köyü Camii(Kızılhan Köyü),Melikgazi Türbesi(Melikgazi Köyü),Mescit(Melikgazi Köyü),Türbe 2(Melikgazi Köyü),Sancaklar Türbesi(Melikgazi Köyü),Pazarören Köy Enstitüsü Binaları(Pazarören Kasabası),Konut(Yeni Camii Mah.Yağan Sok.No:44,Süleyman Şah Türbesi(Yarımtepe Köyü),Kale Kalıntısı(Şerefiye Köyü)

Pazarören yakınındaki Melikgazi köyünde bulunan türbe, Danişmendliler den Emir Melik Gazi’ye (1104-1134) aittir. Tamamen ince tuğlalarla yapılmış türbenin alt kısmında, içerisinde Melik Gazi’nin ki de bulunan 7 adet mumyalı ceset vardır. 1134 yılında Malatya’da ölen Emir Melikgazi’nin mumyalı cesedi sağlığında Pazarören yakınlarında yaptırdığı türbesine taşınmıştır. Malatya yolunun 84.km.’den sonra Melikgazi Köyünde bulunan türbe, altta cesetlik odası ve üstte sanduka odası olmak üzere iki kattan oluşan kare planlı tuğladan yapılmış bir türbedir, Koçcağız Garip Türbesi, Şerefiye Köyü Kalıntıları, Melikgazi Kalesi, Viranşehir Zamantı Kalesi (Pınarbaşı) ve Zamantı Kalesi Pınarbaşı İlçemize bağlı Melikgazi köyündeki kale Selçuklulardan kalma ve günümüzde bakımsız bir haldedir.İlçemiz Malatya–K.Maraş-Kayseri karayolu üzerinde bulunduğundan yol üzerinde ilçemiz sınırları içerisinde 2 adet dinlenme tesisleri bulunmaktadır

Coğrafi Yapı:


İlçe, Cumhuriyetin ilanından sonra, hemen kıyısında uzanan alanda kurulu bulunduğu Şirvan Dağının eteklerinden kaynayan pınardan dolayı Pınarbaşı adını  almıştır.
İl merkezinin doğusunda 91 km. uzaklıkta bulunan ilçenin yüzölçümü 3383 kilometrekaredir.
·         Doğusunda Kangal-Gürün,
·         Batısında Bünyan
·         Kuzeyinde Akkışla-Şarkışla- Altınyayla.
  Güneyinde  Sarız - Tomarza ilçeleri ile çevrilidir.
   İlçe merkezinde 1546 metre olan rakım, doğusuna doğru uzanan Uzunyayla bölgesinde yer yer 2000 metreyi bulmaktadır.
   Orman arazisi 14.510.5 Hektardır.
İlçe merkezi genellikle düz alanda kurulmuş olmakla birlikte bağlı yerleşim yerleri genel olarak dağlık ve engebeli alanlarda bulunmaktadır.
Doğu Anadolu ikliminin karakteri Pınarbaşı’nda da hakimdir. Kışları soğuk, yazları kurak ve serindir. 
Yıllık yağış ortalaması metrekarede 492 kg dır.


İlçe merkezi genellikle düz alanda kurulmuş olmakla birlikte bağlı yerleşim yerleri genel olarak dağlık ve engebeli alanlarda bulunmaktadır. Dağlık ve engebeli olan ilçenin Güneydoğusunda Tahtalı sıradağları uzanır. Başlıca akarsuyu, Seyhan nehrinin bir kolu olan Zamantı Çayıdır. Zamantı, Şerefiye köyünün sınırlarında doğmakta, Tomarza sınırından geçerek Seyhan nehrine ulaşmaktadır. 

İlçede Pınarbaşı, Şerefiye, Karagöz ve Küçük Gürleğen kaynakları vardır.

Doğu Anadolu’nun ikliminin karakteri Pınarbaşı’da da hakimdir. Kışları soğuk, yazları kurak ve serindir. Yıllık yağış ortalaması metrekarede 492 kg.dır. İklim özellikleri ile değişken iklim yapısına sahip olduğundan özellikle tarım olumsuz yönde etkilenmektedir.


Hınzır Dağları, doğusunda ise Tahtalı dağları yükselir. Bu dağ sıraları arasında ise Uzunyayla ve Zamantı Havzaları bulunur. Zamantı ve Uzunyayla havzaları ise Pınarbaşı ilçe merkezi güneyindeki Toruntepe eşiği ile ayrılır. Bu havzalar Selahattin Polat tarafından Solaklar köyü yakınında bulunan omurgalı hayvan fosillerine göre üst Miosen yaşlı tortullarla örtülüdür. Bu tortullar Zamantı ırmağı ve kolları tarafında derince yarılarak plato haline dönüştürülmüştür. Yani ilçe arazisinin büyük bir kısmı plato halindedir. Ovalık alan yalnızca akarsu boyları boyunca uzanış gösterir.


Uzunyayla ve Zamantı teknesi, akarsularla derin biçimde yarılmış ve bu durumlarıyla plato görünümü almış havzalardır. Bunlardan Uzunyayla, dağlarla çevrili ve yüksekliği 1500-1600 m. arasında değişen çok geniş bir havzadır. Üç ırmağın başlangıç yeri olan Uzunyayla, sularını Zamantı Irmağı yoluyla Seyhan’a, Tohma çayı ile Fırat’a, kuzeydeki küçük derelerle de Kızılırmak’a gönderir. Uzunyayla özellikle Zamantı Irmağı’nın ilk kaynaklarını aldığı yer olması bakımından da önemlidir.

Uzunyayla’yı yaran vadiler, yörenin orta kesimlerinde çok derin olmadığı halde, kenarlara doğru derinleşerek bu kesimleri engebeli bir duruma getirmiştir. Uzunyayla’nın tabanı, III.Zamanın ikinci yarısına ait tortul katmanlarla kaplıdır. Az eğimli olan bu katmanların örttüğü eski temel, Hınzır Dağı gibi yüksek dağ gövdelerinde ortaya çıkar.
Uzunyayla’da iklim çok sert, kışlar sürekli, yazlar ise kısa ve serindir. Güneye doğru çalılık biçiminde görülen odunsu bitkilere yayla üzerinde hemen hiç rastlanmaz. Uzunyayla, küçükbaş hayvan ve at yetiştiriciliğine uygun bir bölge oluşturmakta; burada sınırlı olarak ekilen buğday ve arpa dışında tarım yapılmamaktadır. Nüfus yoğunluğu da oldukça düşük olan Uzunyayla’nın vadi kesimlerinde bazı köyler bulunmaktadır. Yörenin en önemli yerleşme merkezi Pınarbaşı İlçesi’dir. Uzunyayla, Pınarbaşı yakınındaki birtakım boğazlarla güneybatıda uzanan Zamantı havzasına bağlanır.


Zamantı Irmağı, Kaynağını Kayseri İli’nden alan en önemli akarsudur. Seyhan Irmağı’nın iki büyük kolundan biri olan ve il topraklarındaki uzunluğu 230 km. olan bu ırmak, Uzunyayla ortalarında, Örenşehir Bucağı yakınlarında Şerefiye Köyü'nde doğar. İlk kaynaklarını Uzunyayla’dan aldıktan sonra kabaca kuzey-güney doğrultusunda akan Zamantı, Pınarbaşı İlçesi’nin kuzeydoğusunda, kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunu alır. Yolu boyunca dar ve derin vadiler içinde akan Zamantı Irmağı, Boran, Çermişek, Kuş, Tahtacık, Bercan, Tahtalımezar, Kuru ve Alagöz gibi çay ve dereleri de sularına katar. Menderesler çizerek akan Zamantı Irmağı, Tomarza’nın güneyinde sert bir dirsek yaparak batıya yöneldikten sonra yine sert bir dirsekle kuzey-güney doğrultusunu alır ve Yahyalı İlçesi’nin güneyinde il sınırları dışına çıkar.
Yağış alanı yaklaşık 8.700 km2 olan Zamantı Irmağı’nın ortalama yıllık akımı 65603 m3 tür. Irmağın en yüksek debisi saniyede 970 m3’e bu sıradaki su derinliği 410 cm’ye kadar çıkmaktadır. Akıttığı en az su miktarı saniyede 29 m3 olarak ölçülen Zamantı Irmağı’nın bu sıradaki su düzeyinin de 1 m. düştüğü gözlenmiştir.

Zamantı Vadisi, Uzunyayla’dan doğan Zamantı Irmağı’nın oluşturduğu bu vadi, özellikle Pınarbaşı İlçesi’nden başlayarak derin bir boğaz biçimini alır. Kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda uzanan Zamantı Vadisi’nin tabanı Sıradan Köyü yakınlarında genişler ve il sınırları içindeki bitimine kadar bu biçimde sürer.

Zamantı Vadisi aynı zamanda bir çöküntü oluğu oluşturmaktadır. Süveğen, Aygörmez, Köşkerli ve Kepekli dağları ile yükseltisi 1400-1500 m. dolayındadır. Vadi tabanı çok yerde lav ve tüflerle örtülüdür. Bu örtünün altında ise genellikle konglomera, kumtaşı ve kil katmanları yer alır.
Kayseri İli’nde bu sayılan vadilerin dışında Sarımsaklı suyu ve öbür küçük derelerin oluşturduğu vadiler de vardır. Bu küçük vadilerin tabanlarının birleşmesiyle yer yer tarım alanları oluşmaktadır.

İdari Yapı:


İlçe, 115 köy ve 28 mezradan oluşmuştur. Merkez, Pazarören ve Kaynar Belediyeleri olmak üzere 3 Belediye teşkilatı ile 146 yerleşim birimi bulunmaktadır.

Köyler dışında 14 mahalleden oluşan ilçe merkezi genellikle düzlükte kurulmuştur. Pınarbaşı’nın idari sınırları 1932 yılında çizilmiş olup, 1945 yılında tescili yapılmıştır.

2000 Yılı Nüfus Sayımı sonuçlarına göre merkez nüfusu 11 876, belde ve köylerin nüfusu 23 551 olup, toplam nüfus 35 427dir. Yıllık nüfus artış hızı şehir merkezinde binde 6.07, köylerde ise -44.70 olup, toplamda ise –30.10 nüfus azalması görülmektedir.
Belde ve Köyler :

*Pazarören
*Kaynar
******
*Akören
*Akpınar
*Alagazili
*Alamescit
*Altıkesek
*Altıparmak
*Arslanbeyli
*Artmak
*Aşağıbeyçayırı
*Aşağıborandere
*Açağıkaragöz
*Aşağıkızılçevlik
*Avşarpotuklu
*Avşarsöğütlü
*Aygörmez
*Ayvacık
*Bahçecik
*Beserek
*Büyükgümüşgün
*Büyükgürleyen
*Büyükkabaktepe
*Büyükkaramanlı
*Büyükkaramuklu
*Büyükkömarmut
*Büyükpotuklu
*Cinahmet
*Cinliören
*Cinliyurt
*Çakılkaya
*Çaybaşı
*Çördüklü
*Çukuryurt
*Demircili
*Demirciören
*Devederesi
*Dikilitaş
*Dilciler
*Eğrisöğüt
*Elmalı
*Emeğil
*Esenköy
*Eskiyassıpınar
*Fakıekinciliği
*Gebelek
*Gölcük
*Gültepe
*Halitbeyören
*Hanköy
*Hasırcı
*Hassa
*Hayriye
*Hilmiye
*İğdelipayaslı
*İnliören
*Kadılı
*Kaftangiyen
*Kaman
*Karaboğaz
*Karahacılı
*Karahalka
*Karakuyu
*Kavakköy
*Kavlaklar
*Kayaaltı
*Kayabaşı
*Kazancık
*Kılıçkışla
*Kılıçmehmet
*Kırkgeçit
*Kırkpınar
*Kızıldere
*Kızılhan
*Kızılören
*Köşkerli
*Kurbağalık
*Kurttepe
*Kuşçular
*Küçükkömarmut
*Küçükpotuklu
*Malakköy
*Melikgazi
*Methiye
*Oğuzlar
*Olukkaya
*Oruçoğlu
*Örenşehir
*Panlı
*Paşalı
*Pazarsu
*Pulpınar
*Saçayağı
*Saçlı
*Solaklar
*Söğütlü
*Şabanlı
*Şerefiye
*Tahtaköprü
*Taşlıgeçit
*Taşlıoğlu
*Taşoluk
*Tersakan
*Tokmak
*Tözgün
*Uzunpınar
*Üçpınar
*Yağlıpınar
*Yahyabey
*Yarımtepe
*Yeniyassıpınar
*Yeregeçen
*Yukarıbeyçayırı
*Yukarıborandere
*Yukarıkaragöz
*Yukarıkızılçevlik
*Yusuflar


Ulaşım:

Kayserinin Batısında bulunan Otagardan her saat başı kalkan özel firma otobüsleri ile ulaşım sağlanmaktadır. Ayrıca Kahramanmaraş, Malatya gibi Doğu ve Güneydoğuya giden şehirlerarası otobülerde Pınarbaşı merkezden geçmektedir.

Ekonomik Yapı:


İlçe geçmişten bu yana önemli bir hayvancılık merkezidir. 1950’li yıllara kadar ilçe halkı at yetiştiriciliği yapmıştır. Ancak, Ordunun motorize olmasıyla atçılık yerini Koyun ve Büyükbaş hayvan yetiştiriciliğine bırakmıştır. Ancak iklim şartları itibariyle at yetiştirmeye oldukça uygun olan bu yörede son yıllarda saf kan İngiliz yarış atları yetiştirilmeye başlanmıştır.

Son yıllarda hayvancılıkta; besicilik, koyunculuk ve süt inekçiliğine ağırlık verilmektedir.

Ayrıca ilçede en önemli ekonomik varlıklardan biri de su kaynaklarıdır. İlçedeki sular özellikle alabalık yetiştiriciliği için oldukça elverişlidir.

Buğday, Arpa, Çavdar, Pancar, Nohut, K.Fasulye, Y.Mercimek, Patates, Yonca ve Korunga üretimi yapılmaktadır. Bunun yanı sıra Büyükbaş hayvan, Küçükbaş hayvan üretimi de önemli yer tutmaktadır. Hayvancılık genelde süt besiciliği üzerine gelişme eğilimi göstermektedir. Günlük süt üretimi 100 ton civarındadır. Ayrıca Hilmiye köyünde 1 deve kuşu çiftliği mevcuttur.

İlçedeki mevcut sanayi tesisleri; 3 Un Fabrikası, 1 Halı Fabrikası, 1 Mermer Fabrikası, 1 Et Entegre Tesisi (Kapalı), 1 Kaynar Kasabası T. Kalkınma Vakfı’na ait süt işletme tesisi, 8 Alabalık üretme çiftliği, 3 Krom madeni işletmeciliği mevcuttur. Mermer üretimi de yapılmaktadır. Karakuyu Köyünde 2000 yılında Tarımsal Kalkınma Kooperatifi kurulmuştur.

İlçede Organize Sanayi Bölgesinin yer seçimi yapılmış olup, kurulma aşamasındadır.

İlçe merkezinde ve Köylerindeki birçok evde halı ve kilim tezgahları mevcuttur. Buralarda özel sektör adına halı ve kilim dokunmaktadır.

Sosyal Yapı:

Yıllara göre Pınarbaşı merkez ve kırsal kesimin nüfus oranları

Yıl           Toplam     Şehir       Kır
1965    51.427      6.328       45.099
1970    51.423      8.698       42.725
1975    53.252      9.503       43.749
1980    50.696    10.503       40.193
1985    51.569    11.448       40.121
1990    47.822    11.364       36.458
2000    35.388    12.075       23.313
2007    30.898    12.654       18.244
2008    31.099    11.927       19.172
2009    30.340    11.534       18.806
2010    28.983    11.253       17.730
2011    27.743    11.160       16.583


İlçe merkezi 1687, belde ve köyler 5685 haneden oluşmuştur. Merkezde toplam 120 kamu konutu bulunmaktadır.

Köylerdeki konutlar taştan yığma yapı özelliğindedir. Pınarbaşı’nda Vatandaşlar arasında sosyal gerilimler yoktur. Devletle vatandaş arasındaki ilişkiler iyi düzeydedir. İlçede tiyatro, sinema gibi kültürel etkinliklerin yapılabileceği yerler bulunmamaktadır. İlçede amatör futbol liginde faaliyet gösteren bir spor kulübü ve bir futbol sahası vardır. İlçede okuma yazma oranı % 93 ’tür.

İlçe sürekli göç vermektedir. Bunun nedeni yeterli istihdam sahasının olmaması ve eğitimle ilgili eksiklikler göçün başlıca sebepleridir. İlçe Halk Kütüphanesi Özel İdare binasında faaliyetlerini sürdürmektedir.
Sanayisi gelişmediğinden, ilçe genelinde işsizlik fazla olup, bu durum ilçeden dışarıya göçün en önemli nedenlerinden birini oluşturmaktadır.





İlçe nüfusun büyük çoğunluğunu Avşarlar ve Çerkezler oluşturmaktadır. Merkez ilçede Avşarlar ve Çerkezler ağırlıkta olmakla beraber güney mahallesi olarak bilinen mahalleyi 93 harbi sırasında gelen göçmenler oluşturmaktadır. İlçe arazisinin Uzunyayla platosu "1864 Büyük Kafkas Sürgünü" sonucunda Osmanlı topraklarına göçetmek zorunda kalan Kafkas muhacirlerinin yerleştirildiği alandır. Pınarbaşı'nın güneyinde kalan bölüm ise Oğuzların Avşar boyuna mensup halkın yaşadığı alan durumundadır.

Pınarbaşı, 115 köy ve 28 mezradan oluşmuştur. Merkez, Pazarören ve Kaynar Belediyeleri olmak üzere 3 Belediye teşkilatı ile 146 yerleşim birimi bulunmaktadır.

Kaynaklar:  Kayseri Valiliği Sitesi
                      Pınarbaşı İlçe Kaymakamlığı Sitesi
                      Pınarbaşı-WowTURKEY
                      Pınarbaşı-Kayseri Wikipedi